دو پرسش اخلاقی از سودگرایی:
1-هواپیمایی از کنترل خارج شده و در حال سقوط هست،خلبان میتونه بین منطقه ای کم جمعیت و منطقه ای پر جمعیت یکی رو انتخاب بکنه،کدوم مورد اخلاقیه؟
2-شما و مرد چاقی روی پل هستید، پایین پل یک دریاچه هست و در این دریاچه کرکودیل وجود داره.5 گردشگر توی یک قایق هستند که در حال عبور از زیر پل هست،کرکودیل ها قطعا به اونها حمله میکنند ولی اگر مرد چاق رو به پایین پرت کنید،اون 5 نفر نجات پیدا میکنند،آیا قربانی کردن مرد چاق اخلاقیه؟
To ravage, to slaughter, to usurp under false titles, they call empire; and where they make a desert, they call it peace
Tacitus-
Dariush (04-18-2013)
نِشان‌ها:
کم جمعیت!نوشته اصلی از سوی undead_knight
نیست.
بجای وادادن در برابر واقعیت تلخ، بهتر است آدمی بكوشد كه واقعیت را بسود خود دگرگون كند و اگر بتواند حتی یك واژه ی تازی را هم از زبان شیرین مادری خود بیرون بیندازد بهتر از این است كه بگوید چه كنم ! ناراحتم! ولی همچنان در گنداب بماند و دیگران را هم به ماندن در گنداب گول بزند!!
—مزدک بامداد
ive got another challenge for you:))
خب حالا یک عامل جدید رو وارد میکنم"مسئولیت":
آیا اگر هوایپما داره خودش به مناطق پرجمعیت برخورد میکنه و خلبان کشته شده،آیا اخلاقی هست که مسیر رو تغییر بدیم و عمدا باعث مرگ عده ای بشیم؟!
اینجا برخلاف مورد قبل دو آپشن یکسان نداریم،در یکی از موارد اینکه هواپیما به کجا میخوره به خاطر ما نیست و ما نقشی در کشته شدن اونها نداریم.
نیست.خب این یک آزمایش فکری هست که میشه محدودیت های عملیش رو دید در هر حال اگر شرایط ایده آل باشه:
یعنی فدا کردن جون یک نفر بیگناه میتونه اخلاقی باشه!؟در نمونه هواپیما به هر حال عده ای کشته میشند و گزینش ما فقط اثر جانبی داره ولی در این مورد ما "دخالت" میکنیم و مرگ یک انسان به خاطر تصمیم ماست نه اثر جانبی تصمیم ما.
نکته دوم این هست که در نمونه هواپیما به هر حال ما میمیریم ولی در این مورد ما میتونیم جون خودمون رو فدا کنیم،آیا اینجا فدا کردن جون دیگران مستقیما توسط ما اخلاقیه؟
اینها به نظرت دلایلی بر ضد سودگرایی نیستند؟!:)١. از میان رفتن اعتماد دوسویه: هر آدمی پیوسته باید مراقب باشد که سودمندی خود را از دست ندهد (تا او را فدایِ دیگران نکنند) و خود آماده باشد دیگران را فدا کند (اگرکه به اندازه‌یِ بسنده سودمند نبودند).
٢. دلهره‌یِ همیشگی[5] (کاهش هوتادِ[6] زندگی برای بیشینگان): اینکه شما تنها به اندازه‌یِ سودی که میرسانید ارزش دارد.
٣. وابسته کردن فرایند ارزیابی[7] سودمندی/زیان دیگران به تک تک مردم (اگر همراه چاق اتان را کمتر سودمند دیدید, او را خوراکِ کروکدیل‌ها بکنید) که فرایندی
است سرتاپا لغزشمند: هیچکس نمیتواند سودمندی یا زیان دیگران را با گرایند[8] هتا نزدیک به قطعیت برایاند[9], چه رسد[10] به اینکه بخواهد از روی این ارزیابیِ خام با جان دیگران هم بازی کند.
٤. فروپیچشِ[11] مِهاد «حق انسانیت» و دیگر مهادهای باارزش اینچینینی که نمونه‌وار میگویند جان هر آدمی به خودیِ خود و از روی هموندی[12] در هومنی[13] ارزشمند است, بی اینکه این هموند[14] نیاز به انجام یا اثباتِ کاری داشته باشد.
٥. ...
راستی آیا جان انسان ها "اندازه پذیر" هست از نظرت؟
To ravage, to slaughter, to usurp under false titles, they call empire; and where they make a desert, they call it peace
Tacitus-
نِشان‌ها:
البته مسئولیت همواره هست،چون مسئولیت بر مبنای تصمیم و... هست و تصمیم در انجام ندادن یک کاری هم باز تصمیم هست،وقتی به خلبان میگویند مثلا مسئولیت جان مسافران با توست شامل کارهای نکرده او هم میشود،این تفاوت بین کشتن فعالانه یا منفعلانه است،البته در حالت منفعلانه مسئولیت مقداری ناپیداتر است.
"Democracy is now currently defined in Europe as a 'country run by Jews,'" —Ezra Pound
sonixax (04-21-2013),undead_knight (04-21-2013)
البته این "وظیفه" دیدن مسئولیت و "اختیاری" دیدنش مایه اختلاف هست ظاهرا.آیا ما نسبت به جون انسان ها وظیفه ای داریم حتی اگر نقشی نداشته باشیم؟
حالا اگر زاویه "استفاده" ابزاری نگاه کنیم،آیا ما مناطق کم جمعیت رو قدای مناطق پرجمعیت نمیکنیم؟!چون اگر بزاریم هواپیما به راه خودش بره لزوما نقشی در استفاده ابزاری از انسان ها برای انسان های دیگه نداشتیم.
To ravage, to slaughter, to usurp under false titles, they call empire; and where they make a desert, they call it peace
Tacitus-
sonixax (04-26-2013)
نِشان‌ها:
روشنه که باید هواپیما را به سویی ببریم که کمترین آسیب را به دیگران بزند.
نه, بیگمان به نگرم پاد سودگرایی بودند, برای شوخی در پدافندِ آن نوشتم!! (:
زمانیکه بنمایه‌ها کم شد یا بیم نزدیک بود آری, همانجور که یک مادر در گروه فراری کودک گریان اش را هم گاه باید بدست خودش بکشد, زیرا جان دیگران و خود اش ارزش‌مندتر میشوند.
در ریخت هنجار[1] جان همه یک اندازه ارزش دارد (ولی هر کس بیگمان یک اندازه ارزش ندارد).
----
1. ^ hanj+âr+idan::Hanjâridan || هنجاریدن: نرمالسازی کردن; نرمال کردن; به هنجار درآوردن Ϣiki-En to normalize
—مزدک بامداد
sonixax (04-21-2013),undead_knight (04-21-2013)
این پاسخ روشنه که خطر ایجاد کردن برای کمترین انسانها کاری اخلاقیه.
این کار اخلاقی نیست. به چند دلیل:
به این دلیل که بر اساس فایده گرایی نمیشه یقینن نظر داد که مرد چاق نجات دهنده قایق سواران میشه. از کجا معلوم؟ شاید کروکدیل به هر دلیلی باز هم قایق رو گزینش کنه.
از کجا معلوم که افراد درون قایق برای نجات جان مرد چاق خودشون رو به خطر نندازند و به این ترتیب همه در مواجهه خطر قرار بگیرند؟
از کجا معلوم که کروکدیل بخواد جان همه افراد قایق رو بگیره؟ شاید فقط یکی از اونها رو برای طعمه بخواد.
چو بخت عرب بر عجم چیره گشت --- هـمـه روز ایـرانیـان تـیـره گـشـت
جهـان را دگـرگونه شـد رسم و راه --- تـو گـویـی نتـابـد دگـر مـهر و مـاه
ز مـی نشئه و نغمه از چـنگ رفـت --- ز گل عطر و معنی ز فرهنگ رفت
ادب خــوار شــد، هـنـر شـد وبــال --- بـه بستـنـد انـدیشـه را پـر و بــال
«توصیف فردوسی بزرگ از تازش اسلام به ایران»
خردگرایی و ایمان ستیزی
نِشان‌ها:
اینها هتا دلیل‌هایِ بگوییم بنسبت خوبی هم برای سودگرایی نیستند!
هنگامیکه ما رفتاری به نام «فداکردن دیگران برای نجات زندگیِ بیشینگان[1]» را در جایگاه یک «مِهاد[2] اخلاقی» بپذیریم, آنگاه این آسیب‌ها را به پیکر همه‌یِ تراکنش‌هایِ[3] همبودین[4] خودمان خواهیم زد:
١. از میان رفتن اعتماد دوسویه: هر آدمی پیوسته باید مراقب باشد که سودمندی خود را از دست ندهد (تا او را فدایِ دیگران نکنند) و خود آماده باشد دیگران را فدا کند (اگرکه به اندازه‌یِ بسنده سودمند نبودند).
٢. دلهره‌یِ همیشگی[5] (کاهش هوتادِ[6] زندگی برای بیشینگان): اینکه شما تنها به اندازه‌یِ سودی که میرسانید ارزش دارد.
٣. وابسته کردن فرایند ارزیابی[7] سودمندی/زیان دیگران به تک تک مردم (اگر همراه چاق اتان را کمتر سودمند دیدید, او را خوراکِ کروکدیل‌ها بکنید) که فرایندی
است سرتاپا لغزشمند: هیچکس نمیتواند سودمندی یا زیان دیگران را با گرایند[8] هتا نزدیک به قطعیت برایاند[9], چه رسد[10] به اینکه بخواهد از روی این ارزیابیِ خام با جان دیگران هم بازی کند.
٤. فروپیچشِ[11] مِهاد «حق انسانیت» و دیگر مهادهای باارزش اینچینینی که نمونه‌وار میگویند جان هر آدمی به خودیِ خود و از روی هموندی[12] در هومنی[13] ارزشمند است, بی اینکه این هموند[14] نیاز به انجام یا اثباتِ کاری داشته باشد.
٥. ...
----
1. ^ biš+in{miyânvand}+eg+ân::Bišinegân || بیشینگان: أكثریت majority
2. ^ meh+âd::Mehâd || مهاد: اصل Ϣiki-En principle; law
3. ^ tarâ+kon+eš{pasvand}::Tarâkoneš || تراکنش: معامله کردن; سوداگری Ϣiki-En transacation
4. ^ ham+bud+in{pasvand}::Hambudin || همبودین: اجتماعی Ϣiki-En social
5. ^ hamišeg+i{pasvand}::Hamišegi || همیشگی: یوند تنگاتنگی با پنداره‌یِ زمان دارد, آنچه در همه‌یِ زمان‌ها باشد; میتواند «هستنده» باشد و بباید «باشنده» نیست. Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ eternal
6. ^ hu+tâd::Hutâd || هوتاد: کیفیت Ϣiki-En quality
7. ^ arz+yâftan::Arzyâftan || ارزیافتن: یافتن ارزش Ϣiki-En to evaluate
8. ^ ger+ây+and::Gerâyand || گرایند: احتمال, اگرآیند probability
9. ^ râyân+tan::Râyântan <— Râyânidan || رایانتن: محاسبه کردن to compute
10. ^ Rasad || رسد: سهم Dehxodâ, Ϣiki-En share || رسد: قسمت portion | || رسد: سهمیه quota
11. ^ foru+pic+eš{pasvand}::Forupiceš
12. ^ ham+vand+i{pasvand}::Hamvandi || هموندی: عضویت Ϣiki-En membership
13. ^ human+i{pasvand}::Humani || هومنی: بشریت mankind || هومنی: یک هومن a human
14. ^ ham+vand::Hamvand || هموند: عضو Ϣiki-En, Dehxodâ member
—مزدک بامداد
kourosh_bikhoda (04-27-2013),undead_knight (04-20-2013)
اینا که گفتی مسائل فنی است و بحث اصلی روی مسائل فنی نیست.این کار اخلاقی نیست. به چند دلیل:
به این دلیل که بر اساس فایده گرایی نمیشه یقینن نظر داد که مرد چاق نجات دهنده قایق سواران میشه. از کجا معلوم؟ شاید کروکدیل به هر دلیلی باز هم قایق رو گزینش کنه.
از کجا معلوم که افراد درون قایق برای نجات جان مرد چاق خودشون رو به خطر نندازند و به این ترتیب همه در مواجهه خطر قرار بگیرند؟
از کجا معلوم که کروکدیل بخواد جان همه افراد قایق رو بگیره؟ شاید فقط یکی از اونها رو برای طعمه بخواد.
با این فرض که عمل مورد نظر دقیقا به نتیجهء مورد نظر منجر میشه، انتخاب و استدلالت رو بگو.
البته خود مثال هم مشکل یا حداقل ابهام داره؛ چون اینجا میتونید خودتون رو بجای دیگری (فرد چاق) طعمهء کروکدیل ها کنید؛ پس چرا دیگری؟
بحث فنی یعنی چی؟ یعنی باید با آچار بحث کنیم؟ مهمترین اشکال فایده گرایی عدم قطعیت در نتایج مترتب بر گزینه های موجوده. به همین دلیل اشکالات بالا ذکر شد.
بله با این فرض این کار اخلاقی میشه. ولی فکر کنم ما داریم درباره جهان واقعی حرف میزنیم که در اون هیچ چیز ایده آل نیست و نمیشه ننایج رو به طور یقین دونست.
بله این هم اخلاقیه. به این شرط که جرات این کار رو داشته باشید. چه بسا شما کروکدیل رو شکست بدید و هیچ کس هم آسیب نبینه.
چو بخت عرب بر عجم چیره گشت --- هـمـه روز ایـرانیـان تـیـره گـشـت
جهـان را دگـرگونه شـد رسم و راه --- تـو گـویـی نتـابـد دگـر مـهر و مـاه
ز مـی نشئه و نغمه از چـنگ رفـت --- ز گل عطر و معنی ز فرهنگ رفت
ادب خــوار شــد، هـنـر شـد وبــال --- بـه بستـنـد انـدیشـه را پـر و بــال
«توصیف فردوسی بزرگ از تازش اسلام به ایران»
خردگرایی و ایمان ستیزی
sonixax (04-19-2013)
هم‌اکنون 1 کاربر سرگرم دیدن این جُستار است. (0 کاربر و 1 مهمان)
مجوز های پیک و ویرایش
پاسخ با گفت‌آورد