این پرسش شما دارای 2 جنبست: 1. علمی 2. فلسفی
برای توضیح نخست نظر خودم رو میگم. به دید من آری. از آنجا که اصولن فهم و درک چیزی غیرمادی برای بشر ممکن نیست میشه اینطور برداشت کرد که هرچیزی که قابل درک هست مادی است. البته در فلسفه های متاخر به دلیل عدم درک ساز و کار مغز این پرسش همواره مطرح بوده که برای مثال مفهوم 2 چی؟ آیا مادست؟ اگر مادست کیفیتش چیست؟
ولی خب به این دلیل که علم پیشرفت زیادی کرده و با پیشرفت علم، فلسفه کوچکتر شده، امروز این پرسش ها کمتر جنبه فلسفی دارند. یعنی مادی بودن جهان پیرامون امروز موضوع بحث علمی هست نه فلسفی. حتا اگر ادعایی غیرمادی هم مطرح میشه، اگر قرار باشه دانشمندان اونو بررسی کنند (یعنی ارزش بررسی داشته باشه) با دم و دستگاهشون سراغ اون موضوع میرند. نشنال جغرافی یه برنامه مستند داشت درباره بررسی ادعای وجود ارواح در یک زندان قدیمی که با کلی دوربین و تجهیزات رفتند برای بررسیش.
از دید علم همه چیز قابل تقلیل به ماده است. اصولن چیزی غیر مادی در فیزیک وجود نداره که بخواد در موردش بحث هم بشه. البته با این توضیح که ماده به معنای جدیدش که شامل نیرو که صورت دیگری از خودش هست هم میشه، نه به معنای کلاسیک که چیزی باشه که جرم داره و فضا اشغال میکنه.
پاسخ با گفت‌آورد