من یک تحقیقی کردم درمورد تعداد روزهای تعطیل کار در هفته در دنیا که اینطور خلاصه و جمع بندی میکنم (موارد دارای عمومیت و اهمیت کمتر طبیعتا حذف شدن و بهشون اشاره ای نشده – برای اطلاعات بیشتر و دقیقتر به منابعی که ذکر کردم مراجعه کنید).
خیلی ها میگن تعطیلات ما ایرانیها زیاده چون مناسبت های زیادی (خیلی هاش مذهبی) داریم، ولی آیا میدانستید که در بیشتر کشورهای جهان تعطیلات آخر هفته 2 روز است؟ البته روزهای این تعطیلات در کشورهای مختلف بر اساس پارامترهای مختلف منجمله مذهب متفاوت است. این روزها میتوانند پنج شنبه و جمعه، جمعه و شنبه، یا شنبه و یکشنبه باشند (م: ظاهرا تعطیلات شنبه و یکشنبه در کشورهای بیشتری موجود است). پیشنهادهایی برای افزایش روزهای تعطیلات هفتگی یا کاهش تعداد ساعات کار در هفته وجود دارند که بر پایه پیشبینی فواید اجتماعی و اقتصادی بر این مبنا میباشند. تعطیلات دو روزه در آمریکا از سال 1940 با تعیین حداکثر 40 ساعت کار در هفته در سراسر کشور متداول شد.
در کشورهای توسعه یافته طول هفتهء کاری در حال کاهش بوده است و هر کاهش در طول هفتهء کاری با یک افزایش در سوددهی سرمایه همراه بوده است (م: یعنی با وجود اینکه شاید اکثریت عقیده داشته باشند که با کاهش ساعات کاری یا افزایش تعطیلات در هفته، بازدهی کاهش می یابد، عکس این تصور در کشورهای پیشرفته نشان داده شده است!)
New Economics Foundation توصیه کرده است که ساعات کار استاندارد هفتگی به 21 ساعت تغییر یابد تا با مشکلاتی مثل بیکاری، انتشار کربن، ناخوشی، نابرابری، کار بیش از حد، توجه به خانواده، و کمبود کلی وقت آزاد مقابله شود، اما اقتصاددانان دیگر نگران آن هستند که این کاهش باعث کاهش درآمد شخصی خواهد شد و کشورهای توسعه یافته را بعلت رقابت از جانب کشورهای در حال توسعه که کمتر قانونمند هستند تضعیف خواهد کرد.
تنها دو کشور مسلمان در جهان جمعه را بعنوان تنها روز تعطیل خود دارند و یک هفتهء کاری 6 روزه دارند: ایران و افغانستان.
در ایران پنجشنبه برای بیشتر دفترهای عمومی و مدارس نصف یک روز کاری است، اما برای بیشتر شغلها یک روز کاری است (م: هرچند اکثر مشاغل در این روز بطور معمول حدود 2 ساعت زودتر تعطیل میکنند).
در افغانستان پنجشنبه نصف یک روز کاری است. ساختمانهای دولتی حدود ساعت یازده و نیم بسته میشوند.
بسیاری از کشورهای عرب نیز با اصلاحات دههء 2000 و دههء 2010 تعطیلات آخر هفتهء خود را با کشورهای دیگر جهان هماهنگ ساخته اند. در کشورهای عرب خلیج فارس تعطیلات آخر هفته پنجشنبه و جمعه با تعطیلات جمعه و شنبه جایگزین شد. این تغییر هم جمعه را برای مناسک مذهبی جمعه (نماز جمعه) باقی میگذارد و هم روزهای کاری را که هماهنگ با روزهای کاری بازارهای مالی جهانی هستند افزایش میدهد. (م: در کل ظاهرا این کشورها از این استاندارد پیروی میکنند: الجزیره، بحرین، بنگلادش، مصر، عراق، اردن، کویت، لیبی، چند استان مالزی، مالدیو، عمان، فلسطین، قطر، عربستان سعودی، سودان، سوریه، عمارات، یمن)
در بقیهء کشورهای مسلمان یا دارای جمعیت مسلمان قابل توجه، اندونزی، مالزی، لبنان، موریتانی، پاکستان، تونس، ترکیه، سریلانکا، مراکش، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. اما در روز جمعه نیز یک وقت استراحت طولانی در میانه روز وجود دارد تا افراد بتوانند به عبادت بپردازند.
البته کشورها از لحاظ ساعات کاری در هفته متفاوت هستند (صرفنظر از تعداد روزهای تعطیل) ولی تاجاییکه متوجه شدم اکثرا از استاندارد حول و حوش 40 ساعت کار در هفته پیروی میکنند.
البته در کشورهایی مثل ژاپن (بعد از اون فکر کنم چین)، مردم، بخصوص پرسنل کمپانی ها، صرفنظر از ساعات کار و تعطیلات رسمی مقدار قابل توجهی کار میکنن که به 60 ساعت در هفته میرسه. البته ما هر چند وقت اخباری رو میشنویم از این کشورها که مثلا تحقیقات کردن و دیدن اگر بین روز به کارمندها استراحت بدن تا کمی بخوابن راندمان کاری اونا بالا میره! این نشون میده که زیادی کار کردن هم هنر و لزوما مفید نیست چه برای شخص و چه برای جامعه. انسان برای کار کردن آفریده نشده بلکه برای زندگی کردن و انسان بودن و روابط و تعالی انسانی ساخته شده که کار تنها بخشی از اونه. و ظرفیت طبیعی انسان یک حدی است و نیاز به یک حداقلی از استراحت و تفریح و آزادی و وقت آزاد داره وگرنه از نظر روحی و بدنی و مغزی دچار خستگی و ناکارایی میشه و امکان خلاقیت و فرصتها و فعالیت های شخصی هم از بین میرن. البته یک دورانی ژاپنی ها خیلی کار کردن و واقعا خرحمالی کردن شاید بهش نیاز بود و اون موقع شرایط و نوع فعالیت و کار طوری بود و شور و انگیزه شخصی هم بیشتر بود که اونطور کار کردن مفید یا حتی لازم بود و کشورشون رو پیشرفت داد، اما این رویه برای همیشه فکر نمیکنم درست باشه!
یه چیزی هم هست اینکه کار یعنی کار مفید. یعنی مثلا یه کشوری مثل ایران یکی شاید ظاهرا در هفته 50 ساعت کار بکنه اما اینقدر وقت هدر رفته و کارهای بیهوده و ناکارایی و حواشی داره که میبینی از اون 40 ساعت هم خیلی کمتر کار مفید داشته. خارجیها تعطیلات و استراحتشون استاندارد و به اندازه و بجاست، و از اون طرف موقع کار هم خوب کار میکنن و بیخودی از زیر کار در نمیرن و دنبال حواشی و چیزهای بیهوده و وقت گذارنی نیستن. باید دو طرف درست باشه، هم قانون و ساعات کار و تعطیلات انسانی باشه و هم فرهنگ و کارگران و کارمندان درست باشن. بهرحال هردو روی هم تاثیر میذارن. این وسط نقش دولت در خیرخواهی و قوانین و رفتار انسانی و فرهنگ سازی و مدیریت هم هست و قدرت اقتصادی هم هست که تاثیر میذاره.
——————–
منابع:
Workweek and weekend - Wikipedia, the free encyclopedia
مقاله ویکیپدیای فارسی
پاسخ با گفت‌آورد