سرکوب ادبیات اروتیک در جامعۀ سنتی
۱۳۹۱ یکشنبه ۲۳ میزان
اسدالله پژمان
ازآنجاییکه اندام های جنسی در برابر گرما و سرما حساس اند، انسان های قدیم هنگام سرما از بوریا و یا برگ نباتات اندام جنسی خود را می پوشانده اند. این به دلیل عفت نبوده بل هدف ازآن حفظ تن از سرما بوده است. به مرور زمان این نقاط به یک تابو تبدیل شده است. اما پورنوگرافیسم ها تلاش بر تابو شکنی های جنسی دارند و اروتیسم ها تاکید بر بیان هنری امیال جنسی می کنند...
مسایل عشق و روابط عاشقانه بخشی بزرگ ادبیات را تشکیل می دهد. ادبیات اروتیک یا تن کامگی، یکی از شاخه های ادبیات است که در دوره های مختلف میان جوامع ادبی دیده می شود. اما این شاخه ی از ادبیات پس از نیمه قرن نوزدهم در اروپا و امریکا به مفهوم مدرن خود به کار گرفته شد. شماری از شاعران و رمان نویسان به اینگونه ادبیات به شکل حرفه ی پرداختند.
اما ادبیات اروتیک در میان جوامع سنتی و دین مدار نتوانست که جایگاه مناسب باز کند. قضاوت های اخلاق گرایانه و بغاوت با این گونه ادبیات باعث شده تا کمتر به اروتیک پرداخته شود.
یکی از دلایلی که ادبیات اروتیک نتوانسته در میان جوامع سنتی انکشاف کند، برداشت غیر واقعبینانه از اروتیک بوده است که گاهی میان اروتیک و پورنوگرافی تفاوت قایل نشده اند.
اما ادبیات اروتیک چیست؟ اگر واژه اروتیک را ریشه یابی نمایم ریشه ی این واژه در ادبیات یونان یافت می شود. "اروس" نام خدای عشق در ادبیات یونان بوده و به مرور زمان موضوعات عاشقانه را بنام ادبیات اروتیک می نامند. اما معنای مدرن که از واژه اروتیک بدست می آید " تن کامگی " است.
ادبیات اروتیک در واقع حس شهوانی و غریضه جنسی را در قالب هنر، با در نظر داشت روابط سالم عاطفی به نمایش می گذارد. در ادبیات اروتیک به شکل مستقیم از اندام ها و تابو های جنسی نام گرفته نمی شود، اما صحنه سازی به شکل هنری صورت می گیرد. مثلن فردوسی صحنه همخوابگی تهمینه و رستم را این گونه به تصویر کشیده است:
ز شبنم شد آن غنچه ی تازه پٌر
و یا حقه ی لعل شد پٌر ز دٌر
به کام صدف قطره اندر چکید
میانش یکی گوهر آمد پدید
این شعر فردوسی اوج اروتیک را در ادبیات پارسی نشان می دهد. علاقه و روابط سکسی بسیار به شکل هنرمندانه پرداخته شده است. برخی از ادبیات شناسان جوهر اصلی ادبیات اروتیک را تلفیق تن و عاطفه در غرایض جنسی دانسته اند.
میرزا آقا عسکری مانی ادیب و نویسنده ایرانی در بحث ادبیات اروتیک عشق را به چهار گونه تقسیم می کند. عشق زمینی، عشق عرفانی، عشق پورنوگرافی، و عشق اروتیکی. از نظر او عشق عرفانی تن را حذف می کند تا به معشوق آسمانی برسد و عشق پورنوگرافی روح و معنویت را حذف می کند و تن را ابزار اصلی سکس میداند. اما در ادبیات اروتیک تن و روح در سکس موازی حرکت می کند.
ناصر غیاثی ادبیات شناس ایرانی در یکی از مقاله هایش در مورد اروتیک می نویسد:" در ادبیات اروتیک نه تنها ارزش‌های ادبی اثر مطرح میشود بلکه از نقد جامعه - بویژه نقد اخلاقی آن - غافل نیست. در اروتیک جسم هم هست اما فقط جسم نیست، روح و روان شخصیت‌ها، نوع رابطه و دیگر مشخصات یک اثر ادبی در آن ملموس است. این ادبیات گستاخ و بی‌پروااست و روابط و مناسبات اجتماعی و نیز دیدگاه‌های مذهبی و اخلاقی جامعه را به چالش می‌کشد". از نظر او سکس زاییده‌ی غریزه و تن است، عشق با حس و روان آدمی سروکار دارد و ادبیات اروتیک به وصف کشیدن رابطه‌ی شهوانی - عاطفی یکی به دیگری است.
اما پورنوگرافی چیست؟ پورنوگرافی یا هرزه نگاری، تنها روی امیال و خواسته های جنسی بیشر تاکید دارد و هیچ گونه محدودیت برای آن قایل نیست. هدف از ادبیات پورنوگرافی برانگیختن حس شهوانی انسان می باشد. پورنوگرافیسم ها به این عقیده اند که غریضه ی جنسی یک واقعیت انکار ناپذیر در وجود انسان هاست. مسایل اخلاقی و تفکر تشریفاتی جامعه است که این واقعیت را پنهان می کنند و از گفتن آن خود داری می کنند.
در ادبیات پورنوگرافی آنچه در تخیل در مورد سکس و امیال شهوانی دارند به شکل مستقیم به نمایش می گذارند. در این گونه ادبیات اندام جنسی دیگر نه به عنوان یک تابو، بل همانند سایر اعضای بدن از آن نامبرده می شود.
بعضی ها هرزه نگاری را با زشت نگاری یکی دانسته اما باید تفاوت میان این دو موضوع قایل شد. پورنوگرافی یا هرزه نگاری با هجو یا زشت نگاری تفاوت زیاد دارد. در ادبیات پارسی در هجو از اندام های جنسی نامبرده شده است اما این هچگاه به معنای پورنوگرافی نیست بل نوعی بدگویی و زشت نگاری است.
سنت و تابوهای جنسی
در میان جوامع سنتی اندام های جنسی به عنوان یک تابو شمرده می شود. یاد کردن از آن و یا نوشتن در مورد آن خلاف اخلاق می باشد.
روانشناسی جنسی همه اعضای بدن را در عمل جنسی دخیل می داند. به عنوان مثال اگر در جریان سکس لب و زبان بکار گرفته نشود در حقیقت بخشی از اندام که درعمل سکس سهیم بوده محروم شده است. یا فرضا اگر انسان دست های خود را بسته کند و سپس عمل جنسی انجام دهد باز دست های که حس تن مقابل را احساس نمی کند از لذت جنسی کاسته می شود. اما چرا نقاط مشخص اندام جنسی در میان مردم به عنوان تابو شناخته می شود در حالی که از لب و دندان می توان به راحتی نامبرد.
این موضوع می تواند ریشه های تاریخی داشته باشد. انسان ها در قدیم شبه حیوانان در جنگلات به سر می بردند، همانگونه که عریان بدنیا می آمدند، عریان زنده گی می کردند.
ازآنجای که اندام های جنسی در برابر گرما و سرما حساس اند، انسان های قدیم هنگام سرما از بوریا و یا برگ نباتات اندام جنسی خود را می پوشانده اند. این به دلیل عفت نبوده بل هدف ازآن حفظ تن از سرما بوده است. به مرور زمان این نقاط به یک تابو تبدیل شده است. اما پورنوگرافیسم ها تلاش بر تابو شکنی های جنسی دارند و اروتیسم ها تاکید بر بیان هنری امیال جنسی می کنند.
آنچه ادبیات اروتیک را ارزشمند ساخته اعتدال است که با در نظر داشت ارزش های هنری، به تن و عاطفه در لذت های جنسی اهمیت می دهد. عشق در ادبیات اروتیک زمینی بوده و به روح و تن ارزش قایل می شود.
سرکوب ادبیات اروتیک در جامعۀ سنتی
پاسخ با گفت‌آورد