اموزش گام به گام ترکی اذربایجانی

[atila]

ترکی با رسم الخط لاتین - يك راه آسان براي ياد گيري حروف صدادار

یك راه آسان براي ياد گيري حروف صدادار در تركي

زبان تركي آذربايجاني 9 حرف صدادار (مصوت) دارد كه عبارتند از:

Ә - E – O – A –İ - I - U - Ö – Ü

همه ۹ حرف صدادار موجود در ترکی آذربایجانی در شماره‌های یک تا ده (ترکی) موجود میباشند. به جدول زیر با دقت نگاه کنید.

İ Bir 1 بیر
İ İki 2 ايکي
Ü Üç 3 اوچ
Ö dörd 4 دؤرد
E Beş 5 بئش
A, I Altı 6 آلتی
E, İ Yeddi 7 يئددي
Ə, İ Səkkiz 8 سکكيز
O, U Doqquz 9 دوققوز
O On 10 اون

از اين 9حرف صدادار ( مصوت ) چهار حرف كلفت ( قالين) [ A _ O _ U _ I ] و پنچ حرف نازك ( اينجه) [ Ü - Ö - İ- E - Ә ] مي باشد.

كلماتي كه در هجاي آخر آنها حرف كلفت ( قالين ) باشد با « لار» و كلماتي كه در هجاي آخر آنها حرف نازك ( اينجه ) باشد با « لر » جمع بسته مي شود.

براي مصدر سازي به ترتيب از ماق و مك و همچنين براي منفي كردن از « ما» و « مه » استفاده مي شود .

مثال 1 :

درخت : آغاج >> درختان : آغاج لار
گُل : چيچك >> گلها : چيچك لر

مثال 2:

بمان : قال ماندن ( مصدر ) قالماق
بيا : گل >> آمدن ( مصدر ) : گلمك
نمان ( منفي ) قالما
نيا ( منفي ) : گلمه

http://www.qaynaq.com/index.php?titem=118&lang=f

---------------------------------------------------------------
A لغات

اؤپگه: شش، ريه، Öpgə

اؤترگي: گذرا، Ötərgı

اؤتري: گذرا، Ötərı

اؤتگون، اؤتگم: نافذ، سخن دقيق و با نفوذ، Ötgun

اؤتمك:گذشتن، رد شدن، Ötmək

اؤته: گذشته، Ötə

اؤته‌ك: تاريخ، Ötək

اؤته‌ن ايل: سال گذشته

اؤج: انتقام، Öc

اؤد: كيسه صفرا، زهره، Öd

اؤدلك: ترسو، بزدل،Ödlək

اؤده‌مه: پرداخت، Ödəmə

اؤده‌نك: وجه‌پرداختي، Ödənək

اؤده‌نيلمز: جبران ناپذير، Ödəniləz

اؤده‌و: پرداخت، تكليف، Ödəv

اؤدونج: بورج، وام، قرض، Ödunc

اؤرپك: پوشش، Örpək

ائرته: زود هنگام، Ertə

اؤرتو، اؤرتوگ: حجاب، پوشش، Örtug

اؤرگنجكلي: معتاد، عادت كرده، Örgəncəklı

اؤرنك: اُسوه، الگو، مثال، نمونه، Örnək

اؤروش: حيطه، Öruş

اؤزگور: آزاد، مستقل، Özgur

اؤزلوك: خوديت، Özluk

اؤزه‌ك: لب، مغز هر چيزي، Özək

اؤزه‌ك: مركز

اؤزه‌ل: مخصوص، ويژه، Özəl

اؤزه‌لجه: بويژه، Özəlcə

اؤزه‌لليكله: خصوصا، Özəllıklə

اؤسگوره‌ك: سرفه، Ösgurək

ائشه‌نك: كاويدن، Eşənək

اؤفكه: خشم، عصبانيت، Öfkə

اؤگئي: ناتني، Ögey

اؤگسوز: يتيم، بي‌سرپرست، Ögsuz

اؤلچه‌ك: مقياس، متراژ، Ölçək

اؤلچو: اندازه، مقياس، Ölçu

ائلچي: سفير، خواستگار، Elçı

اؤلكه: كشور، سرزمين، Ölkə

اؤلگون: مردني، بي‌حال، Ölgun

اؤلن: متوفي، Ölən

اؤلومجول: مردني، Ölumcül

ائمه‌جي: كارگر افتخاري، امدادگر، Eməcı

اؤن سؤز: مقدمه، باشلانجيغ، Önsöz

اؤن: جلو، پيش، قبل، Ön

اؤنجه: قبلا، Öncə

اؤنجول: پيشرو، Öncül

اؤنده‌ر: رهبر، پيشوا، Öndər

ائنديريم: تخفيف، Endirim

اؤنلوك: سينه بند، Önlük

اؤنملي: با ارزش، مهم، داراي اهميت، Önəmlı

اؤنه‌ري، اؤنه‌ل: پيشنهاد، Önərı, Önəl

اؤنه‌ك: پيشوند، Önək

ائنيش، اوزو آشاغي: سرازيري، Enış

ائوجيك: آلونك، Evcık

ائولي: متاهل، Evlı

اؤيره‌تمن: معلم، استاد، Öyrətmən

اؤيره‌تيم: آموزش، Öyrətım

اؤيره‌نجه: تمرين، تعليم، Öyrəncə

اؤيره‌نجي: شاگرد، Öyrəncı

ائيله‌م: عمل، Eyləm

http://sozluk.blogfa.com/post-43.aspx

[sonixax]

اگر میشه تفاوت ترکی آذربایجانی رو هم با ترکی استامبولی توضیح بدید

[Anarchy]

تا الان مفید ترین پستی که زدی همین بوده!! من علاقه دارم به یادگیری زبان تورکی!!

[Şanlı SƏHƏND]

sayin yoldaş atila bu dəyərli mətləbinizdən təşəkkürümü bildirirəm
باتشکر

---------- ارسال جدید اضافه شده در 04:26 PM ---------- ارسال قبلی در 04:21 PM ----------

اگر میشه تفاوت ترکی آذربایجانی رو هم با ترکی استامبولی توضیح بدید

با اجازه دوست عزیز آتیلا
مقایسه علمی زبان های ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی
زبانهای تركی آذری و تركی استانبولی هر دو دارای ریشه اوغوزی هستند.این دو زبان به همراه تركمنی (زبان مردمی كه در جمهوری تركمنستان و شمالشرق ایران زندگی می كنند) گروه اغوز یا غربی را از خانواده زبانهای تركی (لهجه های آذربایجانی و استابولی و تركمنی و اوزبكی و قزاقی و قرقیزی و ...) تشكیل می دهند.

>تفاوتهای كه بین این دو لهجه به وجود آمده را می توان در قرنهای 13 تا 19 میلادی دانست.در واقع تفاوتهای بسیار اندكی بین این دو لهجه وجود دارد تا جایی كه مردم ترك این سه كشور شعرای نامی آذربایجانی را ازجمله نسیمی و قاضی و برهان الدین و فضولی و ... و داستانهای دده قورقود و كوراغلو را به طور مشترك از آن خود و جزو فرهنگشان می دانند.در بخشهایی از دو كشور این تفاوتها در قرن نوزدهم به دلیل توسعه زبانی و تاثیرپذیری از زبانهای خارجی بیشتر شد.

1.اورتوگرافی و فونولوژی
از سال 1928 الفبای عربی مورد استفاده در هر دو كشور به لاتین تغییر یافت.اما این الفبا مجددا در 1939 درآذربایجان به سیریلیك تغییر یافت كه تا سال 1991 مورد استفاده قرار می گرفت.در سال 1991 الفبای لاتین جدید در آذربایجان بر پایه الفبای مورد استفاده در تركیه جایگزین سیریلیك شد.اما در آذربایجان 3 حرف بیشتر وجود دارد.q(ق) كه معادل آن در تركیه k و g هست و x(خ) كه معادل آن در تركیه k و h است و ə كه گاهی معادل e در تركیه است.(فتحه در تركی استانبولی وجود ندارد)

تفاوت در تلفظ : تغییر -u- تركیه ای به -o- آذربایجانی


فارسی تركی استانبولی تركی آذری
لب dudak(دوداك) dodaq/dodax(دداخ)
بیدار شو uyan (اویان) oyan(ایان)

تغییر -ü- تركیه ای به -ö- آذربایجانی
بزرگ büyük(بویوك) böyük(بیوك)
زیبا güzel(گوزل) gözəl(گزل)

تغییر در حرف قبل از -v-
صیاد avçı(آوچی) ovçu(اوچو)
خرگوش tavşan(تاوشان) dovşan(دوشان)

تغییر -ü- تركیه ای به -i- آذربایجانی
كوچك küçük(كوچوك) kiçik(كیچیك)

بسیاری از كلمات دخیل عربی و فارسی در تركی استانبولی در هنگام تلفظ با تلفظ آنها در تركی آذربایجانی تفاوت دارند.
قلب kalb(كالب) qəlb/gəlb(قلب)
معلم muallim(موآللیم) müəllim(موعللیم)

در تركی آذری بنا به قاعده ای كلمه ای كه با حرف ı شود وجود ندارد و این كلمات را به هنگام نوشتن با حرف i می نویسند.گرچه تلفظ آن فرقی نمی كند.
روشن ışık(اشیك) işıq/işıx(ایشق)
رعد و برق ıldırım(الدرم) ildırım(ایلدرم)

تلفظ كلمات در بسیاری از بخش های تركیه بر خلاف بخشهای مركزی شبیه به تركی آذری است.
پشت arka(آركا) arxa(آرخا)
بخوان oku(اكو) oxu(اخو)
زیاد çok(چوك) çox(چوخ)
پا ayak(آیاك) ayax/ayaq(آیاق)

بساری از كلماتی كه در تركیه به حروف p , ç , k , t ختم می شوند در آذربایجان به b , c ,g , d تبدیل می شوند
شیر süt(سوت) süd(سود)
كتاب kitap(كیتاپ) kitab(كیتاب)
رنگ renk(رنك) rəng(رنگ)
گرسنه aç(آچ) ac(آج)

2.مورفولوژی
حروف اضافه در هر دو زبان یكی هستند.به طور مثال برای "از" dən و dan گفته می شود.وبرای "در" də و da گفته میشود.اما در تركیه در كلماتی كه به حروف صدادار ختم نشوند حرف d به t تبدیل می شود.در تركیه -mektepten- "از مكتب" و در آذربایجان -universitetdə- "در دانشگاه" گفته می شود.برای "را" از حروف اضافه nı, ni, nu, nü استفاده می شود.اما در تركیه در كلماتی كه به حروف صدادار ختم می شوند از حروف اضافه yı, yi, yu, yü استفاده می شود.به طور مثال در آذربایجان -dəryanı- "دریارا" و در تركیه -deryayı- گفته می شود.در آذربایجان یك استثنا برای این قاعده وجود دارد و آن استفاده از حرف اضافه -yu- برای "آب" است.

در تركی آذری برای فعل "هستم" از كلمات y)am, (y)əm) استفاده می شود و در تركیه از كلمات
y)ım, (y)im , (y)üm) .برای دوم شخص هم در آذربایجان از sən و san ودر تركیه از sın و sin و sun و sün استفاده می شود.برای اول شخص جمع در تركیه از y)ız, (y)iz, (y)uz, (y)üz) و در آذربایجان از كلمات
y)ıq, (y)ik, (y)uq, (y)ük) استفاده می شود.بقیه اشخاص در هردو لهجه یكی هستند.

ضمایر شخصی در هر دو زبان یكی هستند با این تفاوت كه تركیه ایها -mən- را -ben- می گویند: mənim,məni,məndən,mənə,məndə و در تركیه benim,beni,benden,bana,bende می گویند.سایر ضمایر هیچ تفاوتی ندارند.

ضمایر اشاره در هر دو لهجه یكی هستند و -şu- به معنی این در آذربایجان وجود ندارد.وبه جای آن از -həmin- استفاده می شود.بعضی از كلمات قیدی در دو لهجه متفاوتند:
كدامیك hangi(هانگی) hansı(هانسی)
همه hepsi(هپسی) hamısı(هامیسی)
هیچكس hiçkimse(هیچ كیمسه) heş kəs(هچ كس)
هیچكس hiçkimse(هیچ كیمسه) heç kim(هچ كیم)
هیچ چیز hiçbirşey(هیچ بیر شی) heç nə(هچ نه)
كجا nerde(نرده) harada(هارادا)
چه زمان ne zaman(نه زامان) haçan(هاچان)
چگونه nasıl(ناسیل) necə(نئجه)

درجات صفتها در هر دو لهجه یكسان هستند : -daha gözəl- زیباتر و -ən gözəl- زیباترین و -bomboş- خالی خالی.

شماره ها اندكی متفاوتند:
چهار dört(درت) dörd(دورد)
هفت yedi(یدی) yeddi(یددی)
هشت sekiz(سكیز) səggiz(سگگیز)
نه dokuz(دوكوز) doqquz(دوققوز)
بیست yirmi(ییرمی) iyirmi(اییرمی)
هزار bin(بین) min(مین)
میلیارد milyar(میلیار) milyard(میلیارد)

بعضی از حروف اضافه مورد استفاده در آذربایجان در تركیه وجود ندارد:-təkin- "مثل" و -tək- "مثل" و -kimi- "مثل" (معادل -gibi- در تركیه) و -cən- "تا" و -sarı- "به سوی".

بعضی از شناسه های شخصهای افعال اندكی در دو لهجه با یكدیگر تفاوت دارند.در آذربایجان برای اول شخص مفرد معمولا از شناسه های -əm- و -am- و برای دوم شخص مفرد از شناسه های -sən- و -san- و برای اول شخص جمع از شناسه های ıq, ik, uq, ük و در تركیه برای اول شخص مفرد از شناسه های
y)ım ,(y)im, (y)um, (y)üm) و برای دوم شخص مفرد از شناسه های sın, sin, sun, sün وبرای اول شخص جمع از شناسه های y)ız, (y)iz, (y)üz) استفادخ می شود.به طور مثال در آذربایجان -gəlməliyəm- "باید بیایم" و در تركیه -gelmeliyim- گفته می شود.

وندهایی كه برای زمان استمراری استفاده می شوند هم كمی متفاوتند.در آذربایجان از وندهای های y)ır, (y)ir, (y)ur, (y)ür) و در تركیه از وند i)yor) استفاده می شود به طور مثال در آذربایجان به "می آیم" -gəlirəm- و در تركیه -geliyorum- گفته می شود.در آذربایجان زمان ماضی نقلی ای استفاده می شود كه در تركیه وجود ندارد.مثال : -gəlibsən- به معنای آمده ام.

در آذربایجان دو روش برای ایجاد زمان مضارع الزامی وجود دارد كه تركی استانبولی این دو نوع فرم را ندارد.مثلا برای " بیایم" هم -gələsiyam- و هم -gərək gələm- استفاده می شود.شكل منفی این زمان در هر دو لهجه تركی با استفاده از وند های mı و mə (در تركیه me) ایجاد می شود.

در آذربایجان فعل -let me come- به صورت -gəlim- و در تركیه به صورت -geleyim- ترجمه می شود.فعلی كه برای توانایی انجام كاری گفته می شود در هر دو لهجه شكل یكسانی دارد.-gələ bildim- و -gele bildim- (توانستم بیایم) اما شكل منفی این فعل در دو لهجه كمی متفاوت است.در آذربایجان منفی به صورت -gələ bilmədim- و در تركیه -gelemedim- بیان می شود.(البته -gəkəmmədim- هم در آذربایجان رواج دارد)

وجه وصفی در هر دو لهجه یكسان ساخته می شود ولی چند نوع آنها بیشتر در آذربایجان مورد استفاده قرار می گیرد.ası, əsi ,malı, məli مانند: həllediləsi iş به معنی كاری كه حل خواهد شد.و oxumalı kitab به معنای كتاب خواندنی.

3.كلمات :
اكثریت قریب به اتفاق كلمات در هر دو لهجه یكسان هستند.ولی كلماتی هم هستند كه در لهجه دیگر یا وجود ندارند یا به معنی دیگری هستند.برای مثال كلمات زیر در آذربایجان به كار می روند ولی در تركیه مورد استفاده قرار نمی گیرند.ویا معنی دیگری دارند.
danış (حرف بزن) و tap (پیدا كن) و bulaq(چشمه) و arvad(زن) و bayır (بیرون) و kənd (روستا) و qabaq(جلو) و yağış(باران) و subay(مجرد) و düş(بیفت) و qurtar(تمام كن) و işlət(به كار ببر) و lap(بسیار زیاد).


4.تركیب :
دستور ساخت جمله معمولا در خانواده لهجه های تركی به صورت موضوع+شی+فعل است.كه این روش در هر دو لهجه آذربایجانی و تركی هم هست.اما به دلیل قرنها همسایگی با زبان فارسی این زبان همچنان كه تاثیرات فراوانی از تركی گرفته در عین حال تاثیرات فراوانی بر هر دو لهجه نیز گذاشته است.مهمترین تاثیر فارسی بر تركی را می توان كلمه "كه" -ki- دانست.اما به دلیل اینكه بیشتر تركان آذربایجانی در محدوده كشوری زندگی می كنند كه تنها زبان رسمی آن فارسی است این تاثیر بیشتر به چشم می خورد مثلا در آذربایجان جنوبی جمله "می دانم كه به باكو می روی" را به صورت -bilirəm ki bakıya gedirsən- و در تركیه به صورت -bakuya gittiğini biliyorum- بیان می شود.

تاثیر مهم دیگر فارسی بر تركی آذربایجانی در فرمول ساخت جملات پرسشی است.یعنی معمولا در آذربایجان جنوبی در جملات پرسشی از كلمه mı استفاده نمی شود.به هنگام استفاده نكردن این كلمه در جمله سوالی جمله به صورت خبر نوشته می شود.در حالیكه در تركیه هرگز در نوشتار جمله سوالی بدون كلمه پرسشی مطرح نمی شود.در گفتار هم همینوطر مگر در موارد استثنایی.

از مطالبی كه گفته شد می توان فهمید كه اختلافات تركی آذری و تركی استانبولی زیاد نیست.و بسیار سخت است كه آنها را دو زبان جدا عنوان كنیم.به نظر می رسد این دو گویش یكدیگرند.در واقع بیشتر تركیه ایها تركی آذری و بیشتر آذربایجانیها(شمالی) تركی استانبولی را به راحتی می فهمند و حتی می توانند به آن صحبت كنند.

و دست آخر اینكه هر كس زبان تركی آذری را به صورت قاعده مند یاد بگیرد در فهمیدن و تكلم لهجه استانبولی مشكلی نخواهد داشت
yaşasin türk ordusu

[sonixax]

sayin yoldaş atila bu dəyərli mətləbinizdən təşəkkürümü bildirirəm

دوست گرامی ، نوشتن با زبانی به غیر از پارسی و قرار ندادن ترجمه آن بر خلاف قوانین سایت هستش !

[atila]

A لغات - ادامه

اؤيمك: Öymək

اؤيود: پند، نصيحت، Öyud

اؤيونمه‌ك: فخر كردن، تكبر ورزيدن، Öyunmək

آبيده: تاريخ بنا، Abıdə

ات ازن: چرخ گوشت، Ət əzən

اتجه: جوجه پر در نياورده، بي‌پر و مو، گوشتي، Ətcə

اتجيل: گوشتخوار، Ətcil

اتليك: گوشتي، پروار، Ətlik

آتماجا: كنايه، سخن گوشه دار، Atmaca

آتيجي: حلاج، Atıcı

آج: گرسنه، Ac

آجي باغيرساق: روده دراز، Acı bağirsaq

آجي: تلخ، Acı

آجيقلي: خشمگين، Acıxlı

آجيماق: ترشيدن، ماسيدن، Acımaq

آجيمتيل: تلخ‌وش، Acımtıl

آجيناجاقلي: درد آور، Acınacaqlı

آجينماق: گؤينه‌مك، سوزش حس كردن، سوختن، Acinmaq

آچار: فصل باهار، Açar

آچي: زاويه، Açı

آچيق اوتوروم: ميز گرد، Açıq oturum

آچيليش: افتتاح، Açılış

آخار: جاري، روان، مايع، Axar

آختاريش: تحقيق، Axtarış

آخشام: عصر، Axşam

آخيجي: روان، Axıcı

آخيش: افول ستاره، جريان آب، Axış

آخيم:جريان امور، Axım

آخين:جريان تند، Axın

آخينتي:جريان، سيلاب، Axıntı

آد:نام، اسم، Ad

آدا:جزيره، Ada

آداخلي:نامزد، نشانلي، Adaxlı

آدام اؤلدوره‌ن: قاتل، Adam öldürən
----------------------------------------

برای دعوا کردن کلمات متعددی بکار می رود که هر کدام شکل و حالت ویژه ای را از دعوا بیان می کنند مانند:
دؤیوشمک:همدیگر را کتک زدن

ووُروشماق:همدیگر را زدن

ساواشماق:با یکدیگر دعوا و جنگ کردن و گلاویز شدن

دیدیشمک:دعوا همراه چنگ زدن همدیگر

چارپیشماق:دعوا و برخورد به یکدیگر،تصادم

دالاشماق:با هم دعوای لفظی کردن

دارتیشماق:با هم مشاجره کردن

چاخناشماق:با هم سر شاخ شدن

تؤتوشماق:دعوا با گرقتن همدیگر

بؤغوشماق:دعوا همراه یقه ی همدیگر را گرفتن و خفه کردن

تیپشمک و تیپکلشمک:دعوا همراه لگد انداختن به هم

خیرتدکلشمک یا فیرتیلاقلاشماق:دعوا همراه گلوی همدیگر را گرفتن

سؤیوشمک:همدیگر را دشنام دادن

دیرشمک:دعوا کردن،رو در روی هم ایستادن

بؤغازلاشماق:گلوی همدیگر را گرفتن،رو در روی هم قرار گرفتن،دعوا کردن

چیرپیشماق:زدوخورد

دُروشماق:مناقشه،مجادله،رو در رو شدن

سؤپورلشمک:گلاویز شدن،در هم آویختن


همچنین برای اینکه بگوئید فلانی از در وارد شد ، بسته به شخصیت فلانی و نحوه ی ورود و مناسب گوینده با وی کلمات زیر بکار میرود:

قاپی دان گلدی(از در آمد،بطور متعارف)

قاپی دان ایچری بویوردولار(از در تشریف فرما شدند)

قاپیدان گیردی(از در وارد شد،بطور خودمانی)

قاپی دان گئچدی(از در گذشت)

قاپی دان سؤخولدو(از در خودش را چپاند)

قاپی دان تپیلدی(از در خودش را به زور تو کرد)

قاپی دان دوروتولدو(از در یواشکی تو آمد)

قاپی دان سؤروشدو(از در سر خود آمد تو،بمعنی مجازی)

[Anarchy]

غیر از لغت چیزای دیگه هم بگو عزیزم!! این جوری که ما یاد نمیگیریم....

[atila]

الفبای ترکی آزربایجان

زبان ترکی آزربایجان دارای 32 حرف(دقیق تر 33 علامت و33 صدا)،می باشد:

Türkcə فارسی

Aa آا
Bb ب
Cc ج

Çç چ

Dd د

Əə اَ َ

Ee اِ ِ
Ff ف
Gg معادل ندارد

Qq ق گ

Ğğ غ

Hh ه ح
Xx خ
Iı معادل ندارد
İi ای
Jj ژ
Kk دو صدا دارد،اولی "ک" و دومی معادل ندارد
Ll ل
Mm م
Nn ن
Oo اُ ُ
Öö معادل ندارد

Pp پ
Rr ر
Ss س ث ص

Şş ش

Tt ت ط

Uu او
Üü معادل ندارد

Vv و
Yy ی
Zz ز ذ ظ ض

تبصره:
1.همزه در ترکی یک حرف مستقل محسوب نمی شود،برای نشان دادن آن از خط تیره یا گیومه استفاده می کنند.
2.ک در ترکی دارای دو صدا است.
3.در ترکی علامتی بنام تشدید وجود ندارد،حروفات به طور مکرر پشت سر هم نوشته می شوند.
4.از 32 حرف مذکور،9 حرف مصوت(حروف صدادار) می باشند.(حروفاتی که رنگی نشان داده شده اند)،مابقی صامت اند.
5.زبان ترکی آزربایجان دارای بیش از 14 رسم الخط مجزا است که به مرور زمان کنار گذاشته شده اند(بدلیل سخت بودن نوشتن)،از مهمترین آنها خط اویغور میباشد، اشاره به آنها در این بخش مقدور نمی باشد،درحال، رسم الخط لاتین بهترین خط برای ترکی آزربایجان محسوب می شود،هر چند که خط،تنها عامل قراردادی می باشد.رسم الخط عربی برای ترکی همواره مشکلاتی در تلفظ،رساندن معنی و... بوجود آورده است،به همین دلیل تا حد امکان با خط لاتین ادامه خواهیم داد.در زیر به یک نمونه اشکال در رسم الخط عربی ،اشاره می کنیم،

دوز =Düz در معنای درستکار،راست
دوز=Döz در معنی صبر بکن
دوز=Duz به معنی نمک

مثال:
Ata=بابا
Ana= مامان
Bacı=خواهر

Qardaş=داداش،برادر

Tehran=تِهران

Təbriz=تبریز
Xama=خامه

Gecə=شب
Gündüz=روز
Axşam=عصر
Çəmən=چَمَن
Həsən=حسن
Ehsan=اِحسان

İsfəhan=اصفهان

Ildırım=رعد و برق

Uç=پرواز کن
Üç=(عدد)سه
Oldum= متولّد شدم
Öldüm = مُردم،ازدنیا رفتم

تبصره:
ممکن است برخی کلمات زبان مبدأ، بعد از ورود به زبان مقصد، - بعلت نقص زبان مقصد ویا قاعده دستور زبان مقصد- دچار تغییر و تحول گردند،

1.نقص زبان:ممکن است زبانی برخی حروف را نداشته باشد،در آنصورت کلمه ی بیگانه ای که حروفات مد نظر در آن کلمه باشد،وارد زبان شود،به جای حروفات مذکور حروفات معادل(حروفاتی که تقریبا صدای نزدیک بهم دارند)جایگزین می شود.
2.قاعده و دستور زبان:ممکن است زبانی قاعده ی فرمولیک وپیچیده ای داشته باشد،در آن صورت زبان مقصد اتوماتیک وار برای هماهنگ کردن کلمات بیگانه با کلمات خودی،تغییراتی بر روی آن(کلمات زبان مبدأ) انجام می دهد.
3.نبودن کلمات هم دسته ازنوع کلمه ی ورودی در زبانهای قدرتمند و فرمولیک: که برای دسته بندی کردن کلمه ی ورودی تغییراتی روی آن انجا گرفته و سپس وارد زبان می شود.
4.سایر دلیل ها:من جمله لهجه متکلمان زبان مبدأو...
نوع تغییرات در زبان ترکی(به عنوان زبان مقصد)غالباً از نوع شماره ی 2 ویا 3 می باشد که دلیل و لزوم این تغییرات در درسهای آتی از نظر گذرانده خواهد شد.

مثال:
İsfəhan=اصفهان
که به نظر می رسید باید به شکل
Esfehan
نوشته شود.

مثال های بیشتر بعداً در حین درس آورده خواهد شد،برای تمرین بیشتر می توانید به بخش شعر ترکی مراجعه فرمائید. (دقت داشته باشید که برای پیشرفت مبتدیان خواندن شعر به دلیل آسان بودن نسبی از متن،تأثیر گذارترخواهد بود).

همان طور که میدانید عربی دارای 28 حرف است

فارسی نیز با اینکه گ،چ،پ،و ژ را بیشتر از عربی دارد ولی نمی توان گفت که فارسی 32 (28+4)حرف دارد زیرا ض،ظ ، ذ به صورت نمادین در فارسی کاربرد دارد . و بیشتر جنبه ی ظاهری دارد تا اینکه درست تلفظ شوند.(در عربی برای این 4 حرف(ض،ظ ، ذ ،ز)تلفظ های گوناگون وجود دارد همانند تمایز دو صدا Ö و O در ترکی آزربایجان.)همین طور حکایت دو حرف ص و ث.پس برای فارسی باید 27 حرف در نظر گیریم نه 32 حرف.

پس با علم بر اینکه ترکی از نظر تعداد حروف غنی تر از فارسی و عربی و انگلیسی ست.از هم اکنون جایگاه آن در بین تمامی زبانهای دنیا معین است.مخصوصاً این که 3 حرف از این حروفات از حروف صدادار هستند که باعث گستردگی کلمه ای این زبان قدرتمند شده است

[atila]

زبان ترکی از نظر ساختاری بر اساس آنچه که توسط مجله های بین المللی ارائه شده است زبان دوم دنیا می باشد،حال آنکه در این بین،زبان انگلیسی به عنوان زبان اول دنیا معرفی گردیده است.اما در مقایسه ی دو زبان انگلیسی و ترکی بر اساس داده های همان مؤسسات؛غیر از یک مورد در تمامی موارد زبان انگلیسی پایین تر از زبان ترکی ست و مسأله ای که قبلا نیز اشاره شد،نفوذ انگلیسی ها برای کتمان زبان ترکی به عنوان اولین زبان دنیا از لحاظ ساختاری می باشد که در صورت آشکار شدن ضعف زبان بین المللی انگلیسی در برابر زبان قدرتمند ترکی صدمات جبران ناپذیری به دولت انگلیس وارد می شود که برای مقابله با آن، انگلیسی را زبان اول دنیا و ترکی را بعد از آن مطرح نموده اند حال آنکه آمار و ارقام غیر آن را نشان میدهد.هم اکنون چند زبان برتر دنیا را از نظر ساختاری مقایسه می کنیم:

افعال بی قاعده:

فعل جزو ارکان اصلی هر زبانی می باشد،افعال،عمل انجام یافته را نشان می دهند،مواردی را که افعال با خود به همراه دارند اکثراً نشانگر شخص ، زمان و چگونگی حالت هستند.اگر سواد اول دبیرستانی داشته باشید و صفحات آخر کتاب انگلیسی تان را به یاد داشته باشید،در آنجا افعالی در چند صفحه با نام افعال بی قاعده ذکر شده اند.اما تعداد افعال بی قاعده در زبان انگلیسی به همان تعداد ختم نمی شود بلکه انگلیسی دارای صدها و هزاران فعل بی قاعده است.وجود افعال بی قاعده در یک زبان اگر به کثرت گرویده شود یک نقص اساسی در زبان شمرده می شود،چرا که اولا نحوه ی شکل گیری افعال بی قاعده در یک زبان معلوم نیست چرا که در یک دسته بندی واحد قرار نمی گیرند پس احتمال این وجود دارد که این افعال از سایر زبان ها به زبان وارد شده باشد،دوم اینکه فرمول بندی افعال بی قاعده همانند افعال با قاعده نمی باشد،اگر به یاد داشته باشید،اسم مفعول و غیره افعال باقاعده تماما با اضافه شدن یک پسوند صورت پذیرفته است حال آنکه در افعال بی قاعده کل شکل فعل عوض می شود و در واقع شکسته می شود،این موادی را به همراه دارد:
1.یادگیری کامل زبان برای غیر بومیان تقریبا غیر ممکن می شود(حتی اساتید بزرگ زبانهای خارجی در صورتی که بعدا و در دانشگاه ها این رشته ها را دنبال کرده اند تمامی افعال بی قاعده زبان ها را بلد نیستند و بیشتر جنبه ی حفظی دارد)
2.از نقص زبان از نظر ورود افعال بیگانه به زبان خبر می دهد.
3.زبان را از حالت فرمولیک بیرون می آورد و در کاربرد های صنعتی و تبدیل زبان انسان به زبان صفر و یک و برعکس مشکلات عظیمی بوجود می آید.
4.وقتی به هزاران هزار استثناء بر میخوریم مسأله فرمولیک کلا ملتفی می شود و این ناهماهنگی در سایر موارد نیز به چشم میخورد.
5...

سایر زبانهای دنیا نیز از نظر داشتن افعال بی قاعده وضعیتی بدتر از زبان انگلیسی دارند.

زبان ترکی تنها یک فعل بی قاعده دارد.پس بالواقع فروملیک ترین زبان دنیا می باشد و آن فعل بی قاعده نیز یک فعل ترکی می باشد چرا که اثری از آن درسایر زبانها نتوان یافت.

---------- ارسال جدید اضافه شده در 12:48 pm ---------- ارسال قبلی در 12:45 pm ----------

ریشه در زبان های دنیا به قسم اصلی کلمه که سایر اجزا مانند اسم و فعل و غیره از آنها ساخته می شود گفته می شود.زبانهایی هستند که تقریباً تمامی افعال آنها بدون ریشه هستند،انگلیسی زبانی ست که 83 درصد کلمات آن دارای ریشه هستند.17 درصد مابقی که ریشه ندارند تنها نشانگر یک مسأله می باشد و آنهم حضور کلمات بیگانه در زبان انگلیسی.چرا که یک واژه تنها زمانی ریشه نخواهد داشت که کلمه متعلق به آن زبان نباشد.البته ممکن است گاهاً مشتقات زبان نیز وارد زبانی دیگر شود.وگاهاً ممکن است زبانی که کلمات آن ریشه ندارد به همان زبان متعلق باشد که دلیل ریشه نداشتن آن تصادفی ساخته شدن کلمه است.اگر به داده های انستیتیوهای ای ام تی نظری اندازیم متوجه میشویم که 19 درصد لغات انگلیسی از ترکی گرفته شده است که با آمار 83 درصدی تقریبا مطابقت دارد.زبان عربی تقریباً تمامی کلماتش ریشه دارد و از سه حرف تشکیل یافته اند.

کلمات زبان ترکی 100% ریشه اصلی دارند ،اما برخلاف عربی،ریشه در ترکی، همواره از سه حرف تشکیل نیافته است.در واقع کلمه ای نمی توانید بیابید که ترکی باشد و ریشه اصلی نداشته باشد و این در تمامی شاخه ها و لهجه های ترکی صدق می کند.خود این مسأله نیز مواردی دیگر رابه ما گوش زد می نماید اول اینکه کلمه ی بیگانه ای وارد زبان ترکی نشده است و اگر هم شده به تعداد حداقل ممکن بوده است و همچنین به خاطر نیاز و نقص زبان ترکی، این کلمات وارد زبان نشده اند زیرا مشتقات زبان بیگانه به هیچ وجه در زبان ترکی وجود ندارد.آمار 2% ورود کلمات بیگانه به ترکی نشانگر و اثبات کننده همین موضوع است.
به عنوان مثال به واژه ی مغسی و یا مرسی که فرانسوی ست دقت کنید،برای بیان این حالت ده ها فعل مجزا در ترکی موجود است که ورود این کلمه ی بیگانه به ترکی نشانگر عدم ضرورت ورود بوده است و تنها عوامل گردشگری و غیره باعث ورود چنین واژه ای به ترکی گشته است.

در زیر به صورت راندوم به چند فعل ترکی اشاره می کنم و ریشه ها آنها رانیز ذکر می نمایم:

---------- ارسال جدید اضافه شده در 12:49 PM ---------- ارسال قبلی در 12:48 PM ----------

Görmək
Üşümək
Baxmaq
Sovuşmaq
Ye(y)mək
Göyləşmək
İçmək

هر کلمه ی دیگر ترکی نیز دارای ریشه ی اصلی ست به عنوان مثال:

Quran=Düzən

---------- ارسال جدید اضافه شده در 12:53 PM ---------- ارسال قبلی در 12:49 PM ----------

با توجه به جدول پست اول،کمتر زبانی باشد که در آن از کلمات ترکی خبری نباشد.این نفوذ فقط به دلیل همسایگی و یا استعماگری ترکان نبوده است.چون کشورهایی نظیر ایتالیا و انگلستان هیچگاه با ممالک ترک همسایه نبوده اند و ترکان در زمان پادشاهای هون،هرگز سرزمینی را مستعمره خود نکرده اند،تنها یکبار این حضور را در زمان آلپ ارسلان در روم باستان(ایتالیا) مشاهده کرده ایم که آنهم به دلیل هجوم های پی در پی رومی ها به سرزمین های ترکی بوده است و آلپ ارسلان تنها رومیان را تا به مرز رشته کوههای آلپ تعقیب نموده است و از نظر زمانی نفوذ کلمات ترکی در زبان ایتالیایی را نمی توان به اقامت ترکان در روم دانست چرا که چنین چیزی اتفاق نیفتاده است.البته نمی توان منکر نفوذ کلمات زبانی به یک زبان دیگر به دلیل همسایگی مرزی شد.چرا که همواره سرزمین هایی که هم مرز بوده اند مبادلات واژه ها صورت پذیرفته است.
دو عامل مهم در نفوذ واژه های ترکی در سایر زبان های بزرگ دنیا وجود دارد:
1.وسعت سرزمین ترک در زمان پادشاهی هون و در زمانی که اکثر تمدن ها در حال شکل گیری بود.




2.کامل بودن زبان ترکی از نظر مفهومی،به عبارتی برای هر حالت جزئی و برای هر حالتی یک فعل مجزا در ترکی وجود دارد،به خاطر غنی بودن ترکی از نظر افعال و لغات،سایر زبان ها به خاطر نداشتن معادل مجبور به گرفتن اصل کلمه از ترکی شده اند،البته چون اولین خط نسبت به سومرها(سوبارها) می باشد پس می توان ترکان را آغازگر تمدن خط و زبان دانست.
متأسفانه هم اکنون به دلیل تحریمات زبان ترک در داخل کشور برخی کلمات و افعال ترکی به فراموشی سپرده شده است و بسیاری این را به دلیل ضعف زبان پنداشته اند در حالی که این تنها به دلیل تحریم زبان ترکی در داخل ایران می باشد و به هیچ وجه زبان ترکی نیازی به حضور کلمات از سایر زبانها ندارد ،بلکه کم و بیش تمامی زبانهای دنیا به نحوی مدیون زبان ترکی می باشند چرا که نبود زبان ترکی به منزله نبود یک پنجم انگلیسی،دو پنجم ایتالیایی،یک سوم فارسی و ... می باشد.برخی نیز به دلیل جهالت از کاربرد لغات ترکی امتناع می ورزند حال اینکه از کاربرد منحصر به فرد آن لغت بی اطلاع می باشند.مثلا کاربرد حلزون به جای ایلبیز،توت فرنگی به جای چیه لک و ... در میان ترکان ایران رایج شده است!
به چند مورد از ورود کلمات ترکی در سایر زبانها اشاره می کنیم،
Part انگلیسی به معنی تقسیم کردن که از واژه ی ترکیPartlamaq گرفته شده است
و یا Son انگلیسی که از واژه ی Son ترکی به معنی پسر،فرزند آخر و غیره گرفته شده است.
Sarp انگلیسی که از واژه ی Sarp ترکی در معنی صخره،صعب العبور و...گرفته شده است.
همچنین است واژگانی نظیر رشته کوههای آلپ ایتالیا که به صورت آلب و یا آلئب بوده که در ترکی گاهاً تغییر ب به پ و برعکس در محاوره و نوشتار جدید و باستان مشاهده شده است.در غیر اینصورت(یعنی منظور آلپ=Alp) مطرح باشد باز یک واژه ی تماماً ترکی در معنی جوانمرد و قهرمان می باشد.(ر.ج فرهنگ داشقین.ص 37)


و یا اردک فارسی که نام پرنده ای است و از یک مصدر ترکی بنام Örtək در معنی پوشاندن،گرفته شده است و هزاران واژه ی دیگر.


دقت نمائید که برای تمامی 2% کلمات بیگانه که از سه زبان انگلیسی،فرانسه و ایتالیایی وارد ترکی شده است نه یک معادل که چندین معادل وجود دارد و دلیل کاربرد کلمات بیگانه در ترکی،عادت بد مردم و تحریم زبان ترکی در ایران می باشد،حال آنکه برای ورود کلمات ترکی به سایر زبانها جایگزینی وجود ندارد.

[shoqad]

آتیلا جان شما ساکن تبریزی پس چرا پرچم جمهوری آذربایجان انتخاب کردید ؟ نکنه تبریز هم جزء ولایات جمهوری آذربایجان شده ؟

پ.ن:پانترکها معتقدند که استانهای شمالی ایران مثل آذربایجان شرقی و غربی و زنجان و همدان و غرب گیلان جزء از جمهوری آذربایجان هست اسمش هم هست آذربایجان جنوبی.