نوشته اصلی از سوی
onali
باتشکر حضور دوباره شما مهربد گرامی،من پست ها را مطالعه کردم.درحد توان خودم باید بگویم موضوعی که مطرح کردیدو نگرانیتان دراین باره را درک میکنم.و دراسرع وقت به مطالعه کتبی که قرار دادید میپردازم.تنها دو نکته میماند که مایلم مطرح کنم.
سپاسگزارم گرامی, این دفترچه هم براستی جای ویژه‌ای است که میتوان چند آدم درخوری برای گفتمان یافت.
هر آینه من تنها همین یک جستار را هستم تا همه‌یِ پرسش‌ها را پاسخ داده باشم, اگرنه زمانِ و انگیزه‌یِ پرداختن به دیگر گفتگو‌ها برای من نیست.
نوشته اصلی از سوی
onali
مطلب اول که جناب ارش هم مطرح کردند.درهمین تاپیک ها مطالبی میبینیم به این عنوان که انسان فردا لزوما مانند انسان امروزی نیست.چیزی که به نظر میرسدتنها یک مغز هوشمند دریک بدنه ی کاملا ماشینی باشد ویا در حد پیشرفته تر انتقال داده شده ی محتوای مغز انسان را به یک است. و در عوض میتوان این غشای طبیعی را دور انداخت.حتی اعلام شده که این پروژه میتواند در طی ده سال که به نظرم خوش باوری است اما مسلما کمتر از زمان درنظر گرفته شما برای زیر کنترل قرار گرفتن تکنولوژی،عملی شود.
اینها در کتاب دوم و سومی که از «ژاک اِلول» آوردیم, به نام «سیستم تکنولوژیک» و دیرتر در «بلوفِ تکنولوژی» آمده‌اند.
همچنانکه تکنولوژی پیش میرود, ما این روزها از این داستانها نیز بسیار میشنویم:
تکنولوژی شما را جاودانه خواهد کرد.
تکنولوژی شما را نامیرا خواهد کرد.
تکنولوژی شما را آزاد خواهد کرد.
تکنولوژی شما را به
اسپاش[1] خواهد برد.
...
اینها همان بلوف‌هایِ تکنولوژی هستند.
آیا تکنولوژی میتواند شما را نامیرا کند؟ بی هیچ گمانی.
آیا تکنولوژی میتواند شما را به اسپاش ببرد؟ میتواند و هماکنون تا ماه برده.
...
اگر این تکنولوژی عملی شد, دیگر تکنولوژی‌های ناخواستنی که درباره‌یِ آنها سخن گفتیم آیا روی ما کارگر نخواهند بود؟
پاسخ به این پرسش پایانی شوربختانه «نه» است.
به سخن کوتاه‌تر, اگر شما به یک راه جادوئین* توانستید از کالبد[2] بیولوژیک خود برونرفته و در کالبدی سیلیکونی فروروید, همچنان دگرسانی‌ای[3] در سرنوشت شما رخ نخواهد داد.
در کنار آن, بیشترِ اینها بلوف هستند و ژاک الول بزیبایی میگوید که چگونه نگره‌پردازان این نگره‌ها[4] همواره جوری سخن میرانند که انگار تکنولوژی نامبرده همین چند سالِ دیگر فراگییر شده و در دست من و شما خواهد بود; تنها بنگرید به اینکه چگونه ٥٠ سال پیش با قطعیت به شما میگفتند که تا ٢٠ سال آینده روبوت‌هایِ کارگر همه‌یِ کارها را نموده و آدمی دست به سیاه و سپید نخواهد زد:
The Technological System
p. 30
Take D. Rorvik, for instance. His unbelievable books, Brave New Baby (1972) and As Man Becomes Machine (1971, contain a huge catalogue of what certain advanced technologies are bringing about. And once again, we cannot tell from these descriptions whether they bear upon technologies that are already acquired and mastered, or ongoing experiments whose results are not yet known, or a scientist's hopes of success, or a research project, or the conviction that twenty years from now we'll attain something or other). Rorvik presents: the machine man, the "kibert," the direct link between the brain and the computer; electronic medicine; the generalized use of robots; E.S.B. (electronic stimulation of the brain, which he translates marvelously into electrosex, electromemory, electroeuphoria); A.R.M.S. (a cybernetic system allowing the extension of the senses and of work to thousands of miles away); B.F.T. (bio-feedback training to separate the mind from matter and liberate the body); etc. And Rorvik (like A. Toffler, by the way) offers all these things as the reality of technology in the near and sure future. A lab technician does a few experiments-like putting fifty electrodes in a guinea pig's brain-and that, we are told, is going to be the normal, everyday situation tomorrow. And nobody wonders about the moral and psychological obstacles set up by men, or about the economic difficulties of putting such enterprises to general use, or about the political and sociological problems involved. Everything happens as in a dream world. The great wizard discovers a new technology, his magic wand touches reality, and presto! Everything is transformed.
To be precise, I am not passing judgment on any particular technology, I am simply trying to point out that there is a world of difference between the laboratory discovery of a technology and its universal application. All sorts of discoveries have seemed possible at a given moment, and yet ultimately they did not materialize. Bear in mind all the density of reality. It is not the "dangers" in the growth of those technologies that frighten me, but rather the childishness of the authors who believe that these technologies are already here and that tomorrow's world is today's laboratory. To speak of a machine that lives and thinks, or even reproduces itself is infantile anthropocentrism (Von Neumann). Jean Claude Beaune declares that the machine has a superrationality "testifying to the strength of a creative thought of its own norms, founded on a new world full of noise and senses.” But that is pure phantasmagoria. again, this is precisely a focus on aspects of technology (mainly computers); and Beaune is pushing them to an extreme as if they were the reality.
But technology is inevitably part of a world that is not inert. It can develop only in relation to that world. No technology, however autonomous it may be, can develop outside a given economic, political, intellectual context. And if these conditions are not present, then technology will be abortive. Once again, the magicians who tout the machine as the perfect substitute for man, as thinking so much better than man because it can think "outside the tumult of passions" (Beaune), are lapsing into the same error. They are considering an aspect, one facet of the technological phenomenon, but not the technological phenomenon itself.
Only by knowing this phenomenon in its totality can one measure both its newness and its limits. Obviously, if we picture plural technologies, next to one another, then we can always imagine their indefinite development. But if we study a system in which the technologies correlate to one another and we perceive that the system is not closed, then we also have to realize that we can neither anthropologize the technologies nor imagine their indefinite development.
در دنباله هم به بخشی میپردازد که این روزها تا دل اتان بخواهد در سینما میبینید و در ادبسار[5] از آن میخوانید. آینده‌هایِ تاریک و نژندی[6] — دُژآرمانشهرها — که تکنولوژی را دژ-پنگاشته‌اند و در عمل مایه‌یِ این میشوند که پس از پایانِ فیلم یا کتاب, شما این حس را داشته باشید که اینها داستان بود و چهره‌ای از تکنولوژی بد, ولی جهان ما هرگز اینجوری نخواهد شد:
That is why we have to start by conceptualizing technology and flatly rejecting the hyperbolic and phantasmagorical depictions of tomorrow's society à la Godard's Alphaville.
This is a mythological picture of civilization, which is not about to, and indeed never will, come true. Like 2001, it is as alien as it is both horrible and perfectly reassuring. An author constructs a monstrous and imaginary vision of the world to come, and then he attacks it-which he can do with impunity, since it does not correspond to any social structure or any group. This also plays a part in the development of the system, as we shall see further on; but it is downright false in regard to technology. And whether the mistake is due to overgenerosity, as in Rorvik, or to horror, it comes down to the same thing: this is not technology, this is not "the world of tomorrow."
به سخن بهتر, این پیشبینی‌ها[7] ارزن ارزشی ندارند و این کسانیکه میگویند نمیدانم ١٠ سال دیگر بهمان میشود و آدمی اله میشود و .. در همان تراز‌هایِ[8] رویاپردازی و بلوف زدن و آوردن راهکارهای جادوئین مانده‌اند; پیشبینی تنها در تراز کلان و آنهم هماگ[9] کار میکند, همانگونه که ما نمیتوانیم پیشبینیم[10] که سکه‌‌ای که بالا میاندازیم پشت میاید یا رو, ولی میتوانیم بخوبی پیشبینیم که میان ١٠٠٠ بار سکه بالا انداختن, ≈٥٠٠ بار آن پشت و ٥٠٠ بار دیگر رو خواهد آمد.
بماند که این تکنوفایل‌ها (technophiles) نیز همواره جوری سخن را میزنند که انگار یک کسی آن بالا نشسته و دارد همه‌یِ اینها را سرورانه برنامه‌ریزی و آماده‌سازی میکند, هنگامیکه ما در این جُستار نشان داده‌ایم که کسی (که؟) یا کسانی (کیان؟) تکنولوژی را کنترل (چگونه؟) نمیکنند, بساکه تکنولوژی تنها همه‌یِ شایندی‌ها (= possibilities) را دیر یا زود میگشاید, چه خوب باشند, چه بد.
«شایندی‌ها» بخش بسیار مِهندی[11] از گفتمان ما نیز هستند.
یک شایندی[12] (امکان, possibility) نمونه‌وار میتواند این باشد که فردا براه دستگاهِ مغزخوان اندیشه‌هایِ درونی شما را بتوانند بخوانند; چنین چیزی همین امروز تا اندازه‌ای شدنی است و خودِ من از نزدیک با دستگاهِ rfMRI کار کرده ام و اینجا بسیار کوتاه درباره‌یِ آن نوشته بودم: صندلی داغ - Mehrbod - برگ 3
پرسمان[13] راهکارناپذیر تکنولوژی نیز بدرستی همین شایندی‌ها است. ما نمیتوانیم تنها شایند‌هایِ[14] خوب را بگشاییم, زیرا شایند‌ها در پیروی از قانون‌هایِ فیزیک و همسانی با درگاشت[15], همگی پیوسته به گشودگی می‌گرایند[16]:
The Technological Bluff - The Triumph Of The Absurd
p. 218
First, technique has become that which enables us to do things. It is both universal
and absolute possibility. It enables us to walk on the moon (and to me this
makes sense when we think of what "being on the moon" has meant from the
standpoint of folklore and myth and popular appreciation). It makes possible
speed, instantaneity, (false) immediacy, power, etc. It can achieve all that we
imagine or desire. To come up against an obstacle seems to us to be a
scandalous thing. We find it abnormal that there should be something that we
cannot do, for example, cure cancer or create life ex nihilo. But this brings us
under the radical judgment that if everything is possible then nothing is
possible. Nothing is possible for the self because it is the object that is
possible. As Castoriadis put it, absolute power is impotence.
"Thus possibility seems greater and greater to the self; more and more
becomes possible because nothing becomes actual [with the reality of the
self]. Eventually everything seems possible, but this is exactly the point at
which the abyss swallows up the self. . . . The instant something appears to
be possible, a new possibility appears, and finally these phantasmagoria
follow one another in such rapid succession that it seems as if everything
were possible, and this is exactly the final moment, the point at which the
individual himself becomes a mirage." There is no longer any reality (the
question of modern physicists) because reality is a synthesis of the possible
and the necessary, and there is no longer (in appearance, in illusion, in
phantasmagoria) anything necessary. This is one of the reasons for our
modern anguish.
نوشته اصلی از سوی
onali
مطلب دوم اینکه اگر فرض بگیریم که نگرانی شما کاملا بجاست و درصد نابودی انسان ها تابه این اندازه از امکان های دیگر بیشتر است البته اینکه میگویم کمی خیال پردازی است اما به نظرم وقتی به نابودی اینده تااین درجه فکرکرده ایم چندان هم بی مورد نیست که به چنین امکاناتی فکر کنیم.
امکان اینکه ان عده را که شدت وخامت قضیه را درک میکنند و مایلنداز زیر بار فاجعه های بیرون بروند، از این سیاره جداکرد و در محل دیگری اسکان داد.
لزوما نباید دنبال یک سیاره دارای شرایط حیات گشت.همانطور که دربرنامه های هالیوودی میبینیم گاها صحبت از یک ماشین غول اسا وایجاد شرایط حیات در ان است.البته هزینه ان بالاست اما حتی ده سال هم میتواند کمک کند که یا راه حلی بیابیم،یا به مسیر تکنولوژی راستای جدیدی دهیم یا محل ثابتی برای زندگی پیدا کنیم.
میدانم که کمی خنده داراست چون مافعلا شرایط ان را نداریم اما زمانی که تابه این حد تصور نابودی امکان پذیر است به هرحال باید تمام شرایط پیش رو را بررسی کرد که ایده ساخت چنین ماشینی که ساختش امکان پذیر باشد به احتمال زیاد قبل از رسیدن به زمانی که تکنولوژی به حد مورد بحث برسد می تواند عملی شود.
آفرین بر شما, این نخستین راهکارِ عملی است که اینجا میبینم به آن اندیشیده‌اند و نشان میدهد که در سخن خوب باریک شده‌اید.
هر آینه, گرچه رویکرد را وارونه آوردید — کسانی که میخواهند تکنولوژی پیشرفت کند باید بیرون از زمین آنرا بیانجامند, نه وارونه و کسانیکه نخواستند را از زمین به یکجای دیگر روانه! کنند —, ولی با چشپوشیِ آن, بمانند بالا میتواند دید که این تنها یک فانتزی یا رویکردِ خام بیشتر نیست.
برای اینکه به خام بودن و پیاده‌ساختنی نبودن آن پی ببرید, از خود اتان این پرسش ساده را بکنید:
آیا من در جایگاه onali, میتوانم راه افتاده و این رویکرد اندیشیده شده‌یِ خوبِ خود ام را پیاده سازی کنم یا در ترازی
[8] جهانی بپذیرانم؟
پاسخ به آن با کمابیش همیشه خیر میباشد (مگر آنکه بمانند بخت‌آزمایی, شانسی شما تاثیرگذار بزرگی باشید). توان من یا شما در گسترش و راستادهی
چنانکه گفته‌ایم, اگر در بهترین و مردمسالارترین همبودِ[17] شدنی هم باشید, از یک رای ناچیز فرا نمیرود.
نکته دیگری که شما نگرفته‌اید نیز این است که آدمی چون یک چیزی را خواست[18], تکنولوژی هم پس در دنباله آنرا نخواهد فراهمید.
شاید پیشِ خودتان اینگونه میاندیشید: آدمی مردمسالاری (democracy) را بهترین شیوه‌یِ زندگی دیده, پس تکنولوژی برای فراهمش آن به ما یاری رسانده. آدم رویکرد مرا خواستنی میبیند, پس فردا کسانیکه دوست نداشته باشند در گویالِ[19] زمین مانده و در پیشرفتهای تکنولوژیک سهیم[20] باشند را به گویالِ/جایِ دیگری روانه میکند.
دشواری اینجاست که در هیچکدام از اینها کس/کسانی (که؟) آنجا (کجا؟) نیستند که چیزی را عملی کرده باشند و بکنند. مردمسالاری را با پیش‌اندیشی و برنامه‌ریزی در آزماشگاه پدید نیاورده‌اند.
تنها به تاریخ چند سد سال گذشته‌یِ هومنی[21] بنگرید, ما همه‌یِ شیوه‌هایِ شدنی/شایند[12] از کشورگردانی را — با خونریزی فراوان — آزموده‌ایم و تنها آنهایی بجا مانده‌اند که بهتر کار میکرده‌اند —> گزینش طبیعی.
ما در این انجمن و در گُفـتْمان کمونیستم نمونه‌وار همین سخن را داشتیم و هموند[22] امان philo چیزی نوشته بود که هنوز در یادِ من مانده است:
گفتگو پیرامون[23] کمونیسم و سوسیالیسم - برگ 7
نوشته اصلی از سوی
philo
اول[24]: من پیشرفت اقتصادی به قیمت زیر پا گذاشتن انسانیت را نمی خواهم. به فرض اگر روزی ثابت شود که دزدی موجب پیشرفت اقتصادی است، آن را هم مجاز باید کرد؟
...
شما در همین یک خط گفتگو آن چه را دارید که انسانی است و باید همواره نخستین و مِهندترین[25] چیزی باشد که همه‌یِ ما به آن میاندیشیم.
آماج[26] ما از پیشرفت چه باید باشد؟ آیا جز این است که کیفیت زندگی امان را بالا برده و ارزش‌هایی که انسانی میدانیم — و نمیتوانیم بدرستی آنها را فرمولیزه کنیم — را پـاسداریـم؟
هر آینه, چنین چیزی در واقعیت کار نمیکند. در واقعیت ما سرمایه‌داری را نداریم, چون آدمها آنرا از دیدگاهی انسانی بهتر یافته‌اند (سرمایه‌داری و ارزشهایِ انسانی شوخی خوبی است), در واقعیت ما سرمایه‌داری داریم زیرا که بهتر از کمونیسم و دیگر شیوه‌هایِ همسان خود "کار کرده" و «مایه‌یِ پیشرفت» میشود.
چرا «مایه‌یِ پیشرفت» شدگیِ یک سیستم کشورگردانی از بیخ مهند است؟ یک آزمایش اندیشیک ساده کنید:
دو کشور را داریم, یکی میکوشد به ارزشهایِ انسانی پایبند باشد (بگوییم کمونیسم), دیگری میکوشد به ارزشهایِ پیشرفت و فرآوری[27] (progress and development) پایبند باشد (= کپیتالسیم).
پس از چند سال, کشور دومی با زیر پا له کردن آدمهای بیشمار, پیشرفت‌هایِ اقتصادی و بازرگانی شگرفی کرده و جمعیت بسیار بیشتری را در خود گردآورده و همچنان فرایند پیشرفت و بزرگیِ آن تندا[28] خواهد گرفت.
هر آینه در همسنجیِ[29] آن, کشور کمونیست زمانیکه نتوانست با کشور سرمایه‌دارِ "پیشرفته" همآوردی کند, روز به روز از شانس فرازیست[30] اش کاسته شده و اقتصاد اش بسوی نداری و بیپولی و کیفت زندگی مردم اش کاهیده و شانس بجاماندگی اش به 0 می‌نزدیکد[31].
اینکه در برخی زمینه‌ها, بنمونه اینکه میبینیم مردمسالاری (democracy) دوشادوش تکنولوژی پیش رفته است برای این نیست که ارزشهایِ انسانی در مردمسالاری والا شناخته شده و پس پیاده‌سازی شده‌اند, برای این است که کشورهایی که مردمسالاری نداشته‌اند (همچون ایران) توانایی همآوردی نداشته و از میدان بدر شده‌اند و خواهند شد.
پس,
راستادهنده‌یِ تکنولوژی نه ارزشهایِ انسانی, بساکه نیازهای تکنولوژیک میباشند.
زمانیکه این راستادهنده‌یِ زیرین و نهان را بازشناختید, میتوانید ببینید که خواسته‌یِ من و شما,
ارزشهایِ من و شما و رویهمرفته همه‌یِ آنچه من و شما میخواهیم هیچکدام هیچ ارزشی ندارند مگر آنکه با ارزشهایِ تکنولوژی سازگار باشند —> ابرسازواره‌یِ[32] خودراستادهنده
بهمینسان بهترین شیوه‌یِ کشورگردانی برای سیستم تکنولوژیک بر پادِ آنچه شاید خام‌وار به ذهن بیاید, حکومتی تمامیت‌خواه یا دیکتاتوری نیست, بساکه دموکراسیِ آزاد و مردمی است. شیوه‌ای که سیستم تکنولوژیک
از همه بیشتر برای جوانان میپسندد کسانی پیرو و فرمانـبُـردار نیست, بساکه جوانانِ ساختارشکن و پرانرژی‌ای است که
میخواهند از الگو‌ها و بند‌هایِ کهنه‌یِ پیرامون[23] اشان فرارفته و در رویکرد‌ها‌یِ خود نوآور[33] باشند.
برخی از ارزشهایِ بالایِ سیستمِ تکنولوژیک:
پیشرفت (به هر
بهایی[34]): این یکی را خوب به یاد بسپارید و ببینید که چه اندازه کاربرد واژگان «پیشرفت», «تولید», "advancement", "production" و از همه بیشتر "progress" و "development" را روزانه پیرامون خود میبینید و میشنوید.
نوآوری
آزادی (در دموکراسی فرایند پیشرفت بس آسانتر و تندتر است تا در بگوییم دیکتاتوری)
ساختارشکنی
...
پ.ن.
* جادوئین, چراکه نمیتوان "هستومندی[35]" یک جاندار زنده را هرگز اینچنین جابه‌جا کرد, زیرا بسادگی هستومندی شما
وابسته به بستر کنونی (مغز زنده اتان) و «پیوستگی»ِ شما در جنبش ماده (وابسته به گیتیگِ[36] کوانتوم) میباشد. اگر ما همه‌یِ
داده‌هایِ مغز شما را گرفته و به یک ماشین بفرستیم, شما را به ماشین جابه‌جا نکرده‌ایم, تنها از شما یک رونوشت[37] ماشینی ساخته‌ایم و بس.
برای آگاهی بیشتر کتاب پیوست شده, فرگرد[38] Uploading The Soul: Prospects And Mechanisms را بخوانید.
----
1. ^ Espâš || اسپاش: فضا Ϣiki-En, www.loghatnaameh.org space
2. ^ Kâlbod || کالبد: قالب Dehxodâ, Ϣiki-En template || کالبد: تن جاندار Dehxodâ body körper
3. ^ digar+sân+i::Digarsâni <— Degarsâni || دیگرسانی: تفاوت ⚕Heydari difference
4. ^ negar+e::Negare || نگره: فرضیه Ϣiki-En theory
5. ^ adab+sâr::Adabsâr || ادبسار: ادبیات Ϣiki-En literature
6. ^ než+and::Nežand || نژند: مالیخولیا Ϣiki-En, ϢDict-Pâ, Dehxodâ melancholic || نژند: مهموم Ϣiki-En, ϢDict-Pâ, Dehxodâ sorrow
7. ^ piš+bin+i::Pišbini || پیشبینی: prediction
8. ^ آ ب tarâx+tan::Tarâxtan || تراختن: ترتیب دادن Dehxodâ, Ϣiki-En to arrange arrangieren
9. ^ ham+âg::Hamâg || هماگ: کلی; دربرگیرنده general
10. ^ piš+didan::Pišdidan || پیشدیدن: پیشبینی کردن Ϣiki-En to predict
11. ^ meh+and+i::Mehandi || مهندی: اهمیت Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ importance
12. ^ آ ب šây+and::Šâyand || شایند: امکان Ϣiki-En possible
13. ^ pors+mân::Porsmân || پرسمان: مساله Dehxodâ, Ϣiki-En problem
14. ^ Šâyande || None: مختار کننده; ممکن کننده
15. ^ dar+gâšt::Dargâšt || درگاشت: آنتروپی Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ entropy
16. ^ ger+ây+and+idan::Gerâyandidan || گرایندیدن: احتمالمند بودن to be probable
17. ^ ham+bud::Hambud || همبود: اجتماع Ϣiki-En society
18. ^ Xwâst || خواست: اراده Ϣiki-En, Ϣiki-De, ϢDict-Pâ, Dehxodâ will Wille
19. ^ guy+âl::Guyâl || گویال: کره; گویال زمین Ϣiki-En planet
20. ^ sah+istan::Sahistan <— Sehistan || سهیستن: به نظر رسیدن MacKenzie to seem erscheinen
21. ^ human+i::Humani || هومنی: بشریت mankind || هومنی: یک هومن a human
22. ^ ham+vand::Hamvand || هموند: عضو Ϣiki-En, Dehxodâ member
23. ^ آ ب pirâ+mun::Pirâmun || پیرامون: محیط Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ around
24. ^ Ul || اول: بالا MacKenzie, Ϣiki-En, ϢDict-Pâ, Ϣiki-Pâ up
25. ^ meh+and::Mehand || مهند: مهم important; significant
26. ^ Âmâj || آماج: نشانه‌یِ تیر: توده‌یِ خاکی که نشانه‌یِ تیربر آن نهند. Dehxodâ target
27. ^ far+âvar+dan::Farâvardan || فراوردن: حاصل کردن Ϣiki-En to produce
28. ^ tond+â::Tondâ || تندا: سرعت Ϣiki-En speed
29. ^ ham+sanjidan::Hamsanjidan || همسنجیدن: مقایسه کردن to compare
30. ^ farâ+zist::Farâzist || فرازیست: بقاء; بجا ماندگی; Ϣiki-En survival
31. ^ Nazdikidan || نزدیکیدن: نزدیک کردن to bring close; to come close
32. ^ abar+sâz+vâre::Abarsâzvâre || ابرسازواره: Ϣiki-En superorganism
33. ^ no+âvardan::Noâvardan || نواوردن: نوآوری کردن; ابداع کردن Dehxodâ, Ϣiki-En to innovate
34. ^ hây+estan::Hâyestan || هایستن: تایید کردن; هایسته کردن to confirm
35. ^ hast+umand+i::Hastumandi || هستومندی: دارای هستی; موجودیت Ϣiki-En, Ϣiki-De being Wesen
36. ^ git+ig::Gitig || گیتیگ: physics: مادی اینجهانی در برابر ماورالطبیعه Dehxodâ, Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ physics
37. ^ ru+nevešt::Runevešt || رونوشت: کپی Dehxodâ, Ϣiki-En copy
38. ^ far+gard::Fargard || فرگرد: فصل کتاب Ϣiki-En, Ϣiki-De, ϢDict-Pâ, Ϣiki-Pâ, Dehxodâ chapter Kapitel
آغازگر جُستار
پاسخ با گفت‌آورد
.gif "شیپورچی آواتار ها"){kind=avatar}
