ساختارشناسی زبان پارسیک

[Mehrbod]

فروباشتن دیگه از کجا به نگرت رسید مهربد جان؟؟!!!!!!! واژه ی دلنشینیه!
اگر نلغزم (اشتباه نکنم) از دو بخش "فرو" + "انباشتن/انباردَن/انباریدن" ساخته شده. درسته؟ می تونست "فرونباشتن Fru(a)nbaashtan" هم باشه.
به شوند داشتن اندیشه ی نوآورانه ات بهت شادباش می گم.

نه, خود کارواژه‌یِ^[1] انباشتن از ان+باشتن ساخته شده, "اَن" و "هن" و ... که چهره‌‌هایِ دگرسته‌یِ^[2] «هم» باشند, مانند con, com و .. که همان co باشند,
پس انباشتن میشود باشتن با هم که چَم^[3] یکجا بار کردن (باریدن) میدهد که بخش باشتن آن یکسان با برابرهای load و laden در زبان‌هایِ همخانواده است.

پیشوندهای «فرا» و «فرو» نیز بسادگی برابر با همتاهای خود در انگلیسی و .. میباشند.

نِ+باشتن هم میتوان ساخت, «نِ» چمِ پایین و زیر میدهد, مانند "نشستن" یا کارواژه‌یِ برساخته‌یِ^[4] حیدری ملایری «نپاهستن^[5] ≈ زیر چشم پاییدن».

مهربد جان، من از تو (که گـَردانگـَر بخش ادبسار هستی) می بیوسم که کاربرد درست پیشوندهای "فرا" و "فرو" را در انجمن جا بندازی. یکی از کاستی بزرگی که این دبیره ی عربی به زبان ما زده، نپشتیبانی از همخوان آغازین واژه است. به سخن دیگر، ریخت درست این پیشوندها بدین گونه بوده:

Fraa (Avestan) --> Vraa/Fraa/Apar(=Abar=hyper) (Middle Per.) --> Afraa/Faraa (Modern Per.) = Post Arabized
Fru (Avestan) --> Fru (Middle Per.) --> Faraa (Modern Per.) = Post Arabized

پس بهتر اینه که از ریخت درست این پیشوند ها ببهریم (بهره ببریم) چون زمانی که به لاتین می نویسیم، هم نوشته های ما کوتاه تر میشه و هم این که ریخت درست رو نوشتیم و هم اینکه دبیره ی لاتین در زمینه ی خوانش همخوان آغازین، دشواری ای نداره؛ پس:

...

من از واکه‌هایِ بیسدا خوش‌ام نمیاید, ولی به هر روی در نرم‌افزاری که نوشته‌ام ساختار واژگان را نیز
میاموزد و پس دیرتر میشود بآسانی همه‌یِ وندها را به چهره‌ و سدای درست اشان بازنوشت, اگرکه نیاز بود (:

فروباشتن دیگه از کجا به نگرت رسید مهربد جان؟؟!!!!!!! واژه ی دلنشینیه!

در خیابان می‌گامیدم^[6] و باران 'میباشت' و از آنجاییکه به فشردگش^[7] کارواژگان^[1] همیشه میاندیشم از آسمان بهم یان^[8] شد که فروباریدن^[9] را میتوان به فروباشت فشردگید^[10] ((:

بدرود! دیگه من رو تا اردیبهشت ماه نمی بینید!!

به امید دیدار دوباره‌ ستوده جان



----
1. ^ آ ب kâr+vâže::Kârvâže || کارواژه: فعل Verb
2. ^ Degarestan || دگرستن: تغییر کردن To change
3. ^ Cam || چم: معنی; چرایی Ϣiki-En, MacKenzie Meaning
4. ^ bar+sâxtan::Barsâxtan || برساختن: جعل کردن Dehxodâ, Ϣiki-En To coin || برساختن: به انجام رسانیدن To develop | || برساختن: آموزش دادن; تعلیم دادن To instruct; construct
5. ^ ne+pâhestan::Nepâhestan || نپاهستن: مشاهده کردن Ϣiki-En, ⚕Heydari☉ To observe
6. ^ Gâmidan || گامیدن: رفتن و قدم زدن Dehxodâ, Ϣiki-En To walk
7. ^ fešordeg+eš{pasvand}::Fešordegeš || فشردگش: فرایند فشرده‌ساختن Ϣiki-En Compression
8. ^ Yân || یان: الهام Dehxodâ, Ϣiki-En Inspiration || یان: مکاشفه; وحی Dehxodâ Revelation
9. ^ foru+bâštan::Forubâštan || فروباشتن: فروبار کردن; داونلود کردن Ϣiki-En, Ϣiki-De To download herunterladen
10. ^ fešordeg+idan::Fešordegidan || فشردگیدن: فشرده‌ساختن Ϣiki-En To compress

[Mehrbod]

٭٭٭ سروده زیبا از فروغ فرخزاد؛ سراسر واژگان پارسی

آتشی بود و فسرد^[1]
رشته ای بود و گسست
دل چو از بند تو رست
جام جادویی اندوه شکست

https://www.facebook.com/zabanparsip...43997492293984



----
1. ^ Afsoridan <— Fesordan || افسریدن: سرد شدن Dehxodâ, Ϣiki-En to freeze || افسریدن: اندوهگین گشتن Dehxodâ to deject; to dispirit; to dishearten

[mosafer]

برای کمک به برابریابی, من این سرچشمه‌ها را نیز به دوستان پیشنهاد می‌کنم:

1. ParsiBegoo | پارسی گویی
2. آناهیتا, پالایشگر زبان پارسی از همان سایت بالا,
   از پالایشگر می‌توانید برای برگرداندن همزمان چند واژه سود ببرید.
3. یکی دیگر: ویرایشگر خودکار - پارسی سخن بگوییم.

چقدر میتونه کمک کنه به نوع پارسی نوشتن و گفتن؟
البته به نظرم چندان هم پارسی وار نیست

[Mehrbod]

چقدر میتونه کمک کنه به نوع پارسی نوشتن و گفتن؟
البته به نظرم چندان هم پارسی وار نیست

کمک که ١٠٠% خواهد کرد, برای گرفتن بنمایه‌یِ^[1] بیشتر نیز: سرچشمه های پارسی نویسی/گویی

برای یادگیریِ پارسی به نگر من تنها چیزیکه باید آموخت اندکی آشنایی با ساختار زبان امان است, بویژه اینکه بُـنواژه‌ها^[2] چگونه کار میکنند.

زبان پارسی بسادگی از یک بنواژه مانند «کردن» دو بُـندیس^[3] بیرون میکشد:

بن کنون = کُن
بن گذشته = کرد

اکنون ما با چسباندن و کاربردن این بُندیس به همراه دیگر واژگان و وندها (پیشوند, میانوند, پسوند, ...) واژه‌هایِ نو میسازیم:

کرد+ار = کردار
کُن+اِش = کُنش
کُن+انده = کننده
...

برخی از وند‌ها آن اندازه در زبان به کار رفته‌اند که بریخت کالبد^[4] درآمده‌اند و همه ما پارسی‌زبانان در ساخت آنها می‌همگراییم^[5], بی آنکه نیاز به اجازه گرفتن از کسی هم برود:

بن کنون = پر
بن گذشته = پرید

پس شما با یادگیری یک بنواژه‌ مانند "پریدن" بی آنکه نیاز به کار بیشتری باشد ناگهان سد و خرده‌ای واژه‌یِ دیگر را نیز از روی این کالبد‌هایِ استاندارد آموخته‌اید بی آنکه هتا^[6] نیاز به اندیشیدن به آنها داشته باشید.

یا یک نمونه‌یِ دیگر, اگر شما تنها یک بنواژه‌یِ «گـَهـولیدن^[7]» به چم^[8] "مبادله کردن" را بیاموزید, آنگاه بی نیاز بیشتر به هیچ چیزی دیگر میدانید که:

گهول+ش = گهولش = کنش مبادله کردن
گهول+ش+گر = گهولشگر^[9] = صراف
گهول+انده = گهولنده^[10] = مبدل = exchanger
گهول+ش+گاه = گهولشگاه = صراف‌خانه
...

یا با آموختن «آمودن^[11]» به چم «ترکیب کردن»:

بن گذشته = آمود (مانندِ آزمودن —> آزمود)
بن کنون = آمای

میتوانید بآسانی دریابید که:

آمایش^[12] = ترکیب
آموده = مرکب
آمایشگر = ترکیب‌گر

و بیشمار واژه‌یِ دیگر که هنوز به آنها چمی نبسته‌ایم و دستمان باز است:

آمودار = ؟
آماینده = ؟
آمایال = ؟
...

یکی از کارواژگان^[13] بسیار پرکاربرد پارسیک^[14] نمونه‌وار «نمودن» است که ببینید چه اندازه واژه از آن بیرون کشیده‌ایم:

نِمودار
نِماینده
نِمایار^[15] = آواتار
نمایان
نمود
بازنمود
رهنمود
راهنما
...

با افزودن یک پیشوند به بنواژه‌یِ^[2] بالا ما ناگهان همه‌یِ واژگان بالا را 2x کرده‌ایم: وا+نمودن —> وانمودن

وانمودگر = نقش بازی کننده
وانمودن = نقش بازی کردن
..

پس با فراگیری کمتر از ١٠٠٠ بنواژه شما ناگهان چمِ ١٥,٠٠٠ واژه و بسیار بیشتر را خواهید دانست! (:









----
1. ^ bon+mâye::Bonmâye || بنمایه: منبع Ϣiki-En, Ϣiki-Pâ resource || بنمایه: منبع زیستی biological resource
2. ^ آ ب bon+vâže::Bonvâže || بنواژه: مصدر infinitiv
3. ^ bon+dis::Bondis || بندیس: گردآیه‌ای از دیس‌هایِ شایندِ یک واژه Ϣiki-En lexeme
4. ^ Kâlbod || کالبد: قالب Dehxodâ, Ϣiki-En template || کالبد: تن جاندار Dehxodâ body körper
5. ^ ham+gerudan::Hamgerudan || همگرودن: گراییدن به یک نقطه‌یِ مشترک Ϣiki-En to converge
6. ^ Hattâ || هتا: حتی; این واژه پارسیکه و نیازی به نوشتن آن بریخت حتی نیست Ϣiki-En even
7. ^ Gahulidan || گهولیدن: بدل کردن; چیزی را با چیزی عوض کردن Dehxodâ, Ϣiki-En to exchange
8. ^ Cam || چم: معنی; چرایی Ϣiki-En, MacKenzie meaning
9. ^ gahul+eš{miyânvand}+gar::Gahulešgar || گهولشگر: صراف; ارزگهولشگر currency exchanger
10. ^ gahul+ande::Gahulande || گهولنده: مبدل Ϣiki-En exchanger
11. ^ â{pišvand}+mudan::Âmudan || آمودن: ترکیب کردن to combine
12. ^ âmây+eš{pasvand}::Âmâyeš || آمایش: ترکیب combination
13. ^ kâr+vâže::Kârvâže || کارواژه: فعل verb
14. ^ pârs+ik::Pârsik || پارسیک: زبان پارسیِ نزدیکتر به پهلویک D4f persian persisch
15. ^ nemây+âr::Nemâyâr || نمایار: در سانسکریت به چم فرزند خداوند است که به جای او در روی زمین آمده ولی اکنون در جای باشنده و شناسه ای بکار میرود که نماینده ی یک آدم راستین در یک پیرامون پندارین است. برای نمونه، یک بازیکن در یک بازی همگانی کامپیوتری که نام و نشان و چهره ی او همان نام و نشان و چهره ی بازکین راستین در جهان راستین نیست ( یا نیاز نیست باشد) Dehxodâ, Ϣiki-En avatar

[mosafer]

ممنون بابت توضیح مفصلتون
یکی از کاربران گفته بود

کار جالبی‌ که هست ، ولی‌ دهان ما را سرویس می‌کند ۲ خط نوشته‌های مهربد را بخوانیم

الان کاملا درکش کردم

+
اونقدر سعی در ساده خواندن و ساده گفتن کردیم که این نوع پارسی برایم عجیب و غریب است

[mosafer]

کمک که ١٠٠% خواهد کرد,

امروز فرصتی داشتم برای قیاس کردن متون معمولی با پارسی و برام جالب بود ویراش کردن در سایتی که قبلتر ذکر شد
و غلط یابی بسیار خوبی هست و اینگونه بهتر در ذهن میمانند
به همین خاطر مطلبی که چند روز پیش نوشتم رو خواستم اینطور ویرایش کنم ولی به نظر چندان پارسی وار نیست
ببینید :


میکشاند مرا به زمین
همچون اسبان بند گسیخته
میبرد پی آبی تا شاید بخواباند عطشی که سالیان سال است وجودم را فرا گرفته
کاش بدانی چه میکند این بیقراری های دل بی تاب من
بر بندم مکش ای روزهای دور از ذهن
من هراس دارم از هر آنچه نامش زندگیست
قدری آهسته قدم بردار !
بگذار پای به پایت قدم بر زمینی بگذارم که مرا دیر یا زود در خود خواهد بلعید
و من روزی نیست خواهم شد...
و تو آرام دست بر سینه بر سر مزاری خیره میشوی که هیچت باور نیست
نمیتوانی مردانگی کنی و چشمانت را از من برگیری
و این تند باد پاییزی اشکان تو را سرازیر میکند، میدانم
تو من را سالهاست به گور سپردی
لختی درنگ کن ما روزی با هم محشور میشویم
و آن روز مبارکمان باد...

و این ویرایش شده در سایت اناهیتا

میکشاند مرا به زمین
همچون اسبان بند گسیخته
میبرد پی آبی تا شاید بخواباند تشنگی که سالیان سال است وجودم را فرا گرفته
کاش بدانی چه میکند این نا آرامی های دل بی تاب من
بر بندم مکش ای روزهای پیرامون از یاد
من ترس دارم از هر آنچه نامش زندگیست
کمی آهسته گام بردار !
بگذار پای به پایت گام بر زمینی بگذارم که مرا آتشگاه یا زود در خود خواهد بلعید
و من روزی نیست خواهم شد...
و تو آرام دست بر سینه بر سر گور خیره میشوی که هیچت باور نیست
نمیتوانی مردانگی کنی و چشمانت را از من برگیری
و این تند باد پاییزی اشکان تو را سرازیر میکند ، میدانم
تو من را سالهاست به گور سپردی
لختی درنگ کن ما روزی با هم محشور میشویم
و آن روز مبارکمان باد...

و توقعم چیزی بیشتر بود چون قبلتر شما پست من رو به زبان پارسی برگرداندید و کلا فرق کرد


درسته اختلاف نظر زیاد دارم باهتون و کلا به قول معروف آبمون تو یک جوی نمیره
ولی نمیشه ندید مواردی رو که قابل تقدیر هست
اونهم معانی کلمات بعضا غریب و بیگانه که در پستهاتون قرار میدید
کار جالب و قشنگی هست


—> 98% پارسی
درسته ناسازگاری بسیار دارم باهاتون و رویهمرفته به زبانزد نامی آبمون تو یه جوی نمیره
ولی نمیشه ندید نکته‌هایی رو که سپاس بجاآوردنی هستند
اونهم معنی‌هایِ واژگان گاه ناآشنا و بیگانه که در پست هاتون میگذارید
کار گیرا و قشنگی هست

[Mehrbod]

امروز فرصتی داشتم برای قیاس کردن متون معمولی با پارسی و برام جالب بود ویراش کردن در سایتی که قبلتر ذکر شد
و غلط یابی بسیار خوبی هست و اینگونه بهتر در ذهن میمانند
به همین خاطر مطلبی که چند روز پیش نوشتم رو خواستم اینطور ویرایش کنم ولی به نظر چندان پارسی وار نیست
ببینید :

...

و توقعم چیزی بیشتر بود چون قبلتر شما پست من رو به زبان پارسی برگرداندید و کلا فرق کرد

...

پارسیکیدن^[1] نوشته‌یِ شما را من انجام دادم, نه نرم‌افزار! (:

نرم‌افزارِ آناهیتا چیزی بیشتر از یک جایگزیننده‌یِ ساده‌یِ واژگان نیست و از دید من به درد چندانی
نمیخورد, خود سایت: BeParsi پارسی گویی (که این نرم‌افزار را گذاشته) بهتره و دستکم یک واژه‌یاب برای اتان فراهم آورده که به کار میاید.

هر آینه‌یِ نوشته بالا تا اندازه‌یِ بسیار بالایی خود اش پارسیکه^[2], من هم یکبار می‌پارسیکم + ویرایش^[3] (درنگ کُن —> بدرنگ, ...):


١٠٠% پارسی:

میکشاند مرا به زمین
همچون اسپان بند گسیخته
میبرد پیِ آبی تا شاید بخواباند تشنگی‌ای که سالیان سال است هستی‌ام را فراگرفته
کاش بدانی چه میکند این ناآرامی‌هایِ دل بی تاب من
بر بندم مکش ای روزهای دور از یاد
من ترس دارم از هر آنچه نامش زندگیست
اندکی آهسته گام بردار !
بگذار پای به پای ات گام بر زمینی نِهم که مرا دیر یا زود در خود خواهد فروبرد/اوبارید^[4].
و من روزی نیست خواهم شد...
و تو آرام دست بر سینه بر سر آرامگاهی خیره میشوی که هیچت باور نیست
نمیتوانی مردانگی کنی و چشمانت را از من برگیری
و این تُندْبادِ پاییزی اشکان تو را سرازیر میکند، میدانم ...
تو من را سالهاست به گور سپرده‌ای
لختی بدرنگ که ما روزی با یکدیگر همنشین خواهیم شد
و آن روز فرخنده باد...

پ.ن.
سراینده‌یِ این ترانه^[5] کیست؟





----
1. ^ pârs+ik+idan::Pârsikidan || پارسیکیدن: پارسیک کردن; ترزبان به پارسیک Ϣiki-En to persianize
2. ^ pârs+ik::Pârsik || پارسیک: زبان پارسیِ نزدیکتر به پهلویک D4f persian persisch
3. ^ Virâstan || ویراستن: ویرایش کردن; تصحیح کردن to edit
4. ^ u+bâštan::Ubâštan || اوباشتن: بلع کردن; بلعیدن; فروبردن Dehxodâ, Ϣiki-En, Ϣiki-En to ingurgitate; to swallow; to devour
5. ^ tarâ+nehâdan::Tarânehâdan || ترانهادن: مقدم وموخر کردن; قلب کردن Ϣiki-En to transpose

[mosafer]

بله متوجه شدم خودتون این کار رو انجام دادید

خیلی زیباتر شد ممنون
و باید اغراق کنم تنها تاپیکی که برام لذت بخش هست و باعث شد دوباره برگردم همین تاپیک بود

پ.ن
نمیشه نام ترانه رو گذاشت بر سرکشی های قلم ناتوان من

[Mehrbod]

بله متوجه شدم خودتون این کار رو انجام دادید

خیلی زیباتر شد ممنون
و باید اغراق کنم تنها تاپیکی که برام لذت بخش هست و باعث شد دوباره برگردم همین تاپیک بود

ویرایش پایانی را خودتان بیگمان بهتر میپسندید, ولی بی ویراش‌هایِ
من هم تا همینجایش بیشتر از ٩٥% پارسی بود که جای آفرین دارد.

پ.ن
نمیشه نام ترانه رو گذاشت بر سرکشی های قلم ناتوان من

بسیار زیبا بود

دستنوشته و سروده‌هایِ دیگر اتان را هم اگر دوست داشتید اینجا (یا این جستار: آموزش و کمک به چامه سرایی پارسی ) بیاورید مایه‌یِ شادکامیِ من میشود بتوانم چندتایی ویرایش کوچک اینجا و آنجا بکنم.

[mosafer]

ویرایش پایانی را خودتان بیگمان بهتر میپسندید, ولی بی ویراش‌هایِ من هم تا همینجایش بیشتر از ٩٥% پارسی بود که جای آفرین دارد. بسیار زیبا بود دستنوشته و سروده‌هایِ دیگر اتان را هم اگر دوست داشتید اینجا (یا این جستار: آموزش و کمک به چامه سرایی پارسی ) بیاورید مایه‌یِ شادکامیِ من میشود بتوانم چندتایی ویرایش کوچک اینجا و آنجا بکنم.

لطف دارید و ممنون + امیدوارم پشیمون نشید از این حرفتون باز هم تاکید میکنم اینها ترانه نیست بیشتر عصیان ست عصیان هم که قاعده سرش نمیشود میتازد و گاهی ارزش ماندن هم ندارن و اما: امشب من بودم و ماه بود و تو بودی ! تمام حضورت به رنگ آبی عشقی میدرید آسمان سیاه شب را در آغوش می کشیدم تمام منی را که از جنس من بود امشب تمام ِ ستارگان بر ما رشک بردند چشم از چشمان ِ مستمان برنداشتند و خیره نگاهمان کردند زمزمه هایشان را میشنیدی مهربانم؟ گویی بر من نمیدیدند که چنین جنون وار عشقت را فریاد بر آورم امشب نگاه زیبای ستارگانی مهمان بزمان بود که سالها مرا جز در کفن ندیده بودن رهایم کردی از هر چه متعلق به زمین بود آنقدر آسوده و آنقدر سبک که جز زمین کسی بی حسی ام را ندید امشب هر چه بود من بود و من بود و من.... + وقتی قرار باشد در هوائی قدم بگذاریم که طوفانیست تکیه دادن بر شانه هائی که خود خیس بارانند شکوه دیگریست اجازه میدهی سر بر شانه ات خیس باران شوم؟