از دیرباز سنگ ها کاربرد های فراوانی را داشته اند و از آنها در ساخت مسکن، لوازم تزئینی و جواهرات استفاده می شده است. در مقالات قبلی در ارتباط با یاقوت سرخ به طور کامل بحث کردیم یکی نوع دیگر از یاقوت ها وجود دارد که به یاقوت کبود معروف است. یاقوت کبود یکی از سنگ های محبوب در بین مردم بوده است و به عنوان یک سنگ قیمتی شناخته می شده است. امروز نیز سنگ هایی مثل یاقوت کبود دارای کاربرد های فراونی می باشند و در ساخت زیورآلاتی همچون گردنبند دخترانه و زنانه، دستبند دخترانه و … استفاده می شود. اما گاها افراد با سوالاتی نظیر اینکه یاقوت کبود چگونه است؟ یا کجا یافت می شود؟ مواجه می شوند. ما در این مقاله سعی داریم تا با آشنایی کلی با سنگ یاقوت کبود کاربرد و انواع را بیان نماییم که بدین منظور توصیه می شود مقاله را با دقت مطالعه فرمایید.
سنگ یاقوت کبودیاقوت کبود چگونه است؟
یاقوت کبود به عنوان یکی از سنگ های قیمتی است که شامل اکسید آلومینیوم با مقادیری کم عناصر آهن، تیتانیوم، کروم، مس و و منیزیم است. یاقوت کبود معمولا به رنگ آب دیده می شود اما گاها این سنگ را می توان به رنگ های زرد، بنفش، نارنجی و سبز نیز یافت کرد این نکته را نیز باید در نظر گرفت که گاهی یاقوت کبود دو یا سه رنگ را به طور همزمان در خود دارد. یاقوت کبود را برای استفاده در ساخت جواهرات برش و جلا می دهند اما گاها در آزمایشگاه یاقوت کبود را برای مصارفی صنعتی و تزئینی می سازند. از آنجا که یاقوت کبود در مقیاس موس دارای سومین سختی بعد از الماس و مویزنایت (moissanite) می باشد از ان در ساخت اجزای نوری مادون قرمز، پنجره های بادوام بالا، کریستال های ساعت مچی و ویفرهای بسسیار نازک الکترونیکی استفاده می شود لازم به ذکر است که یاقوت کبود به عنوان یکی از سنگ های ماه تولد سپتامبر شناخته می شود و در ایران هم یاقوت کبود به عنوان یکی از سنگ های ماه تولد شهریور شناخته می شود. یاقوت کبود یک نوع سنگ کروندمی است و نمونه سنگ کروندمی را میتوان سنگ یاقوت سرخ اشاره کرد. اگرچه بهترین رنگ یاقوت کبود آبی می باشد اما رنگ های دیگر یاقوت کبود را می توان به رنگ های خاکستری و سیاه و بی رنگ مشاهده کرد . نوع یاقوت نارنجی مایل به صورتی نیز وجود دارد که به پادپاراچا(padparadscha) شناخته می شود.
یاقوت کبود در کجا یافت می شود ؟
یاقوت کبود را می توان در شرق استرالیا، تایلند، سریلانکا، چین(شاندونگ)، ماداگاسکار، شرق آفریقا و در آمریکای شمالی و در مکان هایی نظیر مونتانا یافت کرد.
هرنوع معدن یاقوتی می تواند طیف وسیعی از کیفیت های منختلف باشد و معدن و مکان آن نمی تواند به هیچ عنوان کیفیت یاقوت را مشخص نماید. مناطقی همانند کشمیر، برمه، سریلانکا و ماداگاسکار دارای مقادیر زیبادی جواهرات با کیفیت هستند که تولید و روانه بازار می کنند.
ارزش گذاری یاقوت کبود
ارزش سنگ یاقوت کبود با توجه به رنگ، وضوح ، اندازه و برش آن می تواند متفاوت باشد. برای تعیین ارزش سنگ های استثنایی و خاص می توان از آزمایشگاه هایی نظیر GIA, AGL, GUBELIN استفاده نمود
سنگ های جواهری را می توان از لحاظ رنگ، اشباع و تن مورد بررسی قرار داد. اشباع اشاره به روشنایی و تنش نور تاریکی رنگ می پردازد، همچین یاقوت کبود بر اساس خلوص رنگ آنها نیز بررسی می شود که رنگ ها ارغوانی، بنفش و سبز به عنوان رنگ های ثانویه یاقوت کبود بعد از آبی که رنگ اصلی است شناخته می شود. یاقوت کبودی که حداکثر دارای 15 درصد رنگ بنفش باشد دارای کیفیت خوبی است و به عنوان یاقوت اعلا شناخته می شود هرچقدر مقدار رنگ های ثانویه در یاقوت کبود بالا رود از ارزش آن کاسته می شود.
یاقوت کبود لوگان با وزن 84.6 گرم در موزه ملی تاریخ طبیعی در واشنگتن یکی از بزرگترین یاقوت های کبود آبی است . به عنوان با ارزش ترین یاقوت کبود دنیا شناخته می شود.
دسته بندی دیگری نیز در ارتباط با یاقوت کبود وجود دارد و یاقوت ها را به دو نوع کبود فانتزی و رنگی تقسیم بندی می کنند. یاقوت کبود فانتزی اغلب در رنگ های زرد، نارنجی ، سبز، قهوه ای، بنفش و ارغوانی دیده می شود. یاقوت کبود رنگی نیز دو یا سه رنگ را در یک سنگ نشان می دهد و بزرگترین منبع ان در استرالیا می باشد جالب است بدانید که یاقوت کبود رنگی را نمی توان به صورت مصنوعی و در آزمایشگاه ایجاد کرد و تنها به صورت طبیعی رخ می دهد. از یاقوت کبود بی رنگ در جواهر سازی به عنوان جایگزین الماس استفاده نیز می کنند.
یاقووت های کبود نادری نیز وجود دارند و به صورت طبیعی می باشند که در نور های مختلف رنگ های متفاوتی را نشان می دهند. این نوع یاقوت ها در نور خورشید و در فضای باز به رنگ آبی و در داخل و در زیر نور لامپ به رنگ های سبز خاکستری تا قرمز و صورتی دیده می شود. این نوع یاقوت های کبود نیز در تایلند و تانزانیا وجود دارد . این پدیده که در یاقوت کبود رخ می دهد ناشی از جذب نور با طول موج های متفاوت است و از سوی دیگر وجود ناخالصی هایی نظیر کروم و وانادیم که مسئول تغییر رنگ در یاقوت کبود هستند می باشد .