آغازگر جُستار
برخی او را کافر می دانند و سزاوار سرزنش، ولی آنان هم او را به عنوان انسانی ارزشمند و آرام، شهروندی خوب و شخصی مهربان، ستایش می کنند. ظاهرا این منتقدان «اسپینوزا» کلمات انجیل را از یاد برده اند که شما آنان را از میوه هایشان می شناسید، زیرا زندگی چگونه می تواند برای انسانها و خدایی که از اصول فاسد ظاهر شده اند، لذت بخش باشد؟ من هنوز به یاد دارم که چه روشنایی و آرامشی به سراغم آمد، وقتی برای اولین بار صفحات «اخلاق» این مرد بزرگ را ورق می زدم! بنابراین، دوباره به سرعت سراغ همان کاری رفتم که بسیار مدیون آن بودم، و باز هم در همان فضای آرام غرق شدم. خودم را رها کردم تا بخوانم و بیندیشم و دریافتم که تا به حال تا این حد جهان را واضح و آشکار ندیده بودم.
-- یوهان ولفگانگ گوته --
پاسخ با گفت‌آورد