در غروب روز سه شنبه هر سال ایرانیان، فستیوال آتش که ریشه در آداب و رسوم باستانی و تاریخی دارد را جشن می گیرند. مردم در کوچه و خیابانهای شهرها آتش راه می اندازند و از روی آن می پرند. این یک باور قدیمی است که پریدن از روی آتش درد و رنج ،ناخالصی ، بیماری و بدشانسی را می سوزاند.بنابر این خاکستر این رنجها باید به دور ریخته شود.
با توجه به باورهای ایران باستان، آذر (آتش) نام پسر اهورا مزدا بود. ایرانیان باستان به قدرت تطهیر و پاکسازی آتش اعتقاد داشتند و این باور آنقدر قوی بود که برای اثبات بی گناهی خود، مردم می بایست ازروی آتش عبور می کردند. چهارشنبه اسم روز پنجم هفته است و سوری یعنی رنگ قرمز، حزب و یا جشنواره. زمان پریدن از روی آتش سرود: «زردی من از تو، سرخی تو از من» خوانده می شود بدین معنی که مردم خواهان آن هستند که آتش تمام رنگ پریدیگی و زردی، بیماری و مشکلاتشان را بگیرد و بجای آن سرخی و گرمی و نیرو به آنها بدهد. مرسوم است که در این شب خانواده ها آجیل چهارشنبه سوری تهیه کنند که مخلوطی از آجیل های مختلف، میوه و شیرینی است. بعضی ها هم آش چهارشنبه سوری تهیه می کنند. آیین های دیگری در رابطه با این جشنواره وجود دارد که این آیین ها امروزه تقریبا ناپدید شده اند.
یکی از این آیین ها "سال نو - کوزهٔ نو" و یا "کوزه شکنی" نامیده می شود. ایرانیان در شب چهارشنبه سوری کوزههای سفالی کهنه که در آن یک تکه زغال، کمی نمک و سکه های بی ارزش قرار داده اند را بالای بام خانه برده، بهزیر افکنده و آنها را میشکنند و کوزهٔ نویی را جایگزین میسازند. زغال و نمک نشانه های فال بد و بد شانسی هستند و سکه های بی ارزش نماد تهی دستی و با این کار مردم بدبختی و بدشانسی را از خانه های خود بیرون می رانند.
"فالگوشی و گرهگشایی" یکی دیگر از رسمهای چهارشنبهسوری است که در آن دختران جوان به نیت پیدا کردن شریک زندگی یا آرزوهای دیگری که امید به برآورده شدن آنها در سال جدید دارند ، پشت دیواری میایستند و به سخن رهگذران گوش فرامیدهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را میگیرند.
مراسم دیگر این شب " قاشق زنی" است. دختران جوان به خود چادر می پیچند که شناخته نشوند بعد در حالی که قاشق می زنند در خانهٔ دوستان و همسایگان خود میروند . صاحبخانه از صدای قاشقهایی که به کاسهها میخورد به در خانه آمده و به کاسههای آنان آجیل چهارشنبهسوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول میریزد. اعتقاد بر این است که کسی که در این مراسم چیزی دریافت نمی کند در آن سال دچار بدشانسی می شود. گاهی اوقات پسران جوان برای تفریح چادر سر می کنند و به قاشق زنی می روند.
امروزه از بعضی از این آداب و رسوم تنها نامی باقی مانده و در عوض انواع و اقسام وسایل و تجهیزات نورافشانی و آتش بازی رواج پیدا کرده است که متاسفانه سالانه باعث آسیب دیدن و بستری شدن بسیاری از افراد در بیمارستانها می شود. با این حال مراسم چهارشنبه سوری ، هنوز هم به عنوان یکی از مهم ترین و شادترین جشنواره های ملی، برای ایرانیان در سراسر جهان باقی مانده است.
با سپاس
فرماندهی مرکزی ایالات متحده