کاپیتالیسم: مالکیت خصوصی بر ابزار تولید.
سوسیالیسم: مالکیت دولتی بر ابزار تولید.
کمونیسم: مالکیت عمومی غیرمتمرکز بر ابزار تولید، برچیدن دولت، کشور، ملت، طبقه و ...
آنارشیسم:مالکیت عمومی غیرمتمرکز بر ابزار تولید، برچیدن دولت، کشور، ملت، طبقه و ...
نقطهی اختلاف بر سر مرحلهی گذار است، ما میگوییم دولت در ذات خود سرکوبگر است و هیچ مشخص نیست که فردای انقلاب نوک پیکان سرکوب را به روی ما برنگرداند، مارکسیستها میگویند مسئله ذات دولت نیست بلکه جهتمندی آنست و دولتی که به خدمت پرولتاریا درآمده سرکوبش هم خواستنی و به سود بیشترین میزان مردم خواهد بود. ما میگوییم بیایید همان فردای انقلاب به کمونیسم برسیم، آنها میگویند که نمیشود و باید آرامآرام جامعه را به موقعیتی چنان آرمانی نزدیک کرد. هر دو طرف استدلالات جالبی دارند ولی در پایان نمیتوانیم به توافق برسیم و دو جناح باقی میمانیم.
در تجربهی تاریخی هم هرگاه با یکدیگر متحد شدهایم و سرمایهداری را ساقط کردهایم، فردای انقلاب همان برگشتن نوک پیکان به سوی خود بدنهی انقلاب رخ داده و شما، ما را کشتهاید!
حالا ولی اشکالی ندارد گذشتهها گذشته، قول بدهید که دیگر نمیکشید ما قبول میکنیم.