درود بر دانش باستانی!:))«اسپاگتی هرگز تاس نمیاندازد»
سخنی گوهرمند از بانو آلیس ، 25 بهمن 92 !
----
چرا ؟ چون هم وضعیت نخستین را میدانیم هم قانونمندی پدیده را (=
فرمول‌های نیوتون بروی سطح شیبدار)
لاپلاس زمانی که مسیر گویال‌های سامانه‌ی خورشیدی را به باریکی
هرچه‌بیشتر بدست فرمول‌های نیوتون پیشبینی کرد چنین گفت :
اگر ما وضعیت کنونی جهان را بدانیم ؛ وضعیت آینده و گذشته را بسادگی
پیشبینی میکنیم !
در اثر کوبشی ، یک پیکره به تنمایه‌ی (جرم) 0.05 با تندای 10m.s^ -1
به سوی بالای رویه‌ی (سطح) شیبداری به زاویه‌ی 37 زینه (درجه) پرتاب
میشود ؛ اگر ضریب اصطکاک (یا مالش) 5/8 باشد ، این پیکره پس از
گذر چه مسافتی بروی سطح شیب دار می‌ایستد ؟
این هم ورژن تیکه اندختن پارسی:)
خب نیاز داره پس عدم قطعیت در فیزیک کوانتمی رو شفاف تر کنم:)کجای «عدم قطعیت» "ضربه‌ی مهلک" وارد میکند ؟ اسپاگتی که
هرگز تاس نمیاندازد ؛ "عدم قطعیت" تنها برای دانش ما به وضعیت
نخستین مرز و کرانه روشن میکند ! که این مرز به بهای پیشبینی
ناپذیری فرجام میابد !
خب اولین نکته اینه خطاهای محاسباتی در حوزه عدم قطعیت نیستند(که این رو تقریبا همه میدونند)
عدم قطعیتی هم که هایزنبرگ مطرح کرده بود بیشتر مرتبط به اثر مشاهده گر بود،یعنی اگر مشاهده گری بخواد سرعت و مکان ذره ای رو تعیین کنه(مثلا الکترون)باعث میشه سرعت و مکان راستین ذره تغییر کنه و فقط یکی از این دو قابل اندازه گیری دقیق هست و اون یکی در فرایند اندازه گیری دچار ابهام و تغییر میشه.
مسئله اینه که فیزیک کوانتمی به این رسیده که حتی اگر اثر مشاهده گری درکار نباشه عدم قطعیت جزئی از ماهیت هر سیستم موجی-ذره ای هست به این معنا که دانستن مکان الکترون به بهای از دست رفتن سرعت الکترون بدست میاد و وجود هردو پارامتر به صورت دقیق و همزمان غیرممکنه حتی در یک معادله فیزیکی کوانتمی:)
نتیجه:در جهان مادی نتنها امکان امکان دانستن دقیق همه پارامترها مشخص نیست بلکه اصولا بعضی پارامترها ذاتا نسبی هستند و وجود مطلقشون بی معناست و نتیجه بعدی اینه که این نسبی بودن پیش بینی ناپذیری رو به همراه داره و از ذرات کوچیک شروع میشه و طبیعتا به چیزهای بزرگتر هم میرسه.
البته باز هم این نکته مهمیه که چیزهای بزرگتر دچار نسبی بودن و عدم قطعیت کمتری هستند(به خاطر نحوه محاسبات و تفاوت رفتار اجسام در بعد ماکروسکپیک و میکروسکپیک)
شبیه استدلال زنده یاد انیشتینه:))برای نجات جبرگرایی یکی از آخرین تلاش های انیشتین این بود که چیزی به نام پارامترهای پنهان رو معرفی کرد که غیر علمی و ابطال ناپذیره:)من به این جبر مادی باورمندم ؛ چون ما وضعیت کنونی را نمیدانیم ،
نمیتوانیم پدیده‌های پیچیده مانند "اراده" را پیشبینی کنیم ، اگرنه
فرآیند پیشبینی با دانستن وضعیت نخستین و قانونمندی فرمانروا بر
پدیده بسادگی پیشبینی پذیر است !
:)))
هر چیز علمی نیاز داره که پیشبینی بکنه یا شرایطی رو در نطر بگیره که با نقض اون، تئوری هم نادرستیش اثبات بشه،اینکه "چون بعضی پارامترها را نمیدانیم، پس جبرگرایی درسته"به نوعی سفسطه توسل به نادانی هم هست.
در واقع نکته جالب اینجاست که همون پارامترهایی هم که میشناسیم نه به دلیل نادانی بلکه به دلیل شناخت و دانش ما دچار نسبیت شدند:)و این نسبیت خیلی اثرات بزرگتری روی واقعیتی که ما میشناسیم و چیزهای بزرگتر داره ولی چون جهان ما فقط یکبار اتفاق افتاده و تا حالا همین سیر وقایع تکرار نتونستیم بکنیم،اینکه جهان میتونه اینقدر پیشبینی ناپذیر باشه شگفت آور به نطر میرسه:)
پاسخ با گفت‌آورد