هر ساله از اواسط اسفند تا اواسط فروردین و همزمان با عید نوروز، شاهد عرضه و فروش گسترده ماهی قرمز در مغازه ها و دستفروشی ها هستیم. در سالهای اخیر حیوانات دیگری نظیر لاک پشت و سمندر لرستانی(گونه ای بسیار کمیاب) هم در کنار ماهی قرمز به فروش میرسند!! در مورد سمندر و لاک پشت لازم نیست چیزی بگویم. اما از نظر بسیاری ، این سنتِ ماهی قرمز هم توجیه اخلاقی ندارد.
چند سالی است که حامیان حقوق حیوانات برای حذف ماهی قرمز از سفره هفت سین و جلوگیری از زایش و سپس مرگ زودهنگام این موجودات زیبا در فضای مجازی دست به کار شده اند. روند این فعالیتها هر ساله گسترده تر و موفق آمیزتر میشود. هر سال چندین میلیون ماهی قرمز در ایران فروخته میشود که(بجز درصدی ناچیز از آنها) همگی چند روز بعد از فروش تلف میشوند. آری ما بدون اینکه خودمان بدانیم برای لذتی کوتاه باعث درد و رنج این ماهیهای "زینتی" میشویم. برای تزیین سفره هفت سین که تنها چند ساعت برپا است از جان ماهیان مایه میگذاریم.
اما در مورد اینکه ماهی قرمز جایگاهی در نوروز باستانی و فرهنگ ایرانی دارد هم تردید جدی وجود دارد. در دوران باستان بجای ماهی قرمز، سیب یا انار را در ظرف آب میگذاشته اند. هتا این رسم، از دید فرهنگ ایران باستان که گویا بر خوش رفتاری با حیوانات تاکید داشته همخوانی هم ندارد. ظاهرا داستان ورود ماهی قرمز به ایران اینگونه است:
۸۰ سال پیش به همراه ورود چای به ایران، ماهی قرمز نیز که سمبل عید چینی ست به سفره های هفت سین مراسم عید نوروز ما وارد شد. با این تفاوت که که در عید چینی ماهی قرمز را رها میکنند تا زندگی جریان یابد و ما ماهی قرمز را اسیر تنگ بلورین میکنیم تا همزمان با رشد سبزه های سفره هایمان و باروری زمین هر روز او را به مرگ نزدیک و نزدیک تر کنیم..
با تحریم خرید ماهی قرمز به این تجارت که برای ماهیها هیچ ارزشی قایل نیست پایان دهیم.
این ماهی ها تا 30 سانتیمیتر رشد می کنند! و تا 10-12 سال اگر خوب نگهداری بشوند عمر می کنند! نه 10 روز!نوروز، اثر استاد حسین شیخ، از شاگردان استاد كمال الملك. در این تابلو هیچ اثری از ماهی قرمز دیده نمیشود. این نشان می دهد که احتمالا تا چند دهه پیش این رسم وجود نداشته است.
(این تابلو در كاخ گلستان نگهداری می شود.)
ماهی قرمز یکی از زیباترین نمادهای سفره هفت سین میباشد. ولی آیا ماهی، خودش هم سهمی از شادی و خوشی ما در جشن نوروز میبرد؟ آیا اینکه صدایی نمیدهد به این معنیست که در آن شیشه فسقلی خیلی خوشحال است؟! آبا نباید ما صدای این موجودات باشیم؟
در آدرس زیر هم مطلبی نوشته شده که با نظر ما مخالف است ولی چیزی که نشان دهد این رسم باستانی است بدست نداده. البته توصیه به نگهداری خوب از ماهی کرده و کسانی که امکان نگهداری نسبتا خوب از ماهی را ندارند گفته است این ماهی را نخرند:
خبر گزاری مستقل محیط زیست ایران : ماهی قرمز؛ مهمان کوچک آسمانی بر سفره هفت سینبا این همه به منظور رعایت بیشتر حقوق ماهیهای قرمز پیشنهاد می شود: افرادی که از آگاهی لازم و لوازم مناسب جهت نگهداری ماهی قرمز برخوردار نیستند از این کار صرف نظر کنند یا بر آگاهی خود درباره اصول اولیه نگهداری از این موجود زیبا بیافزایند.
پ.ن: البته پیش بینی میکنیم در نوروز 92 بجز دو دلیل بالا یعنی غیر اخلاقی بودن و نداشتن ریشه باستانی، بدلیل گسترش گرانی و فقر هم ماهی کمتری فروخته شود.
پ.ن2: بخشهایی از متن رو از جایی کپی کردیم. نویسنده اصلیشان نامشخص است.
پاسخ با گفت‌آورد