پارسیکیدن زبانزدهای ایرانی و انیرانی

[Mehrbod]

نابرده رنج گنج فراهم نمیشود / مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد

پارسیکیده ی "نابرده رنج گنج میسر نمیشود / مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد"
----------------------------------------------------------------------------------------------------

آدم دروغگو کم حافظه است.

حافظه: یاد-یادآوری-ویر
آدم هم که پارسی نیست گویا
یک پرسش: دروغ یا دروگ؟ از دوستی شنیدم که در آغاز دروگ بوده و سپس به "دروغ" دگرگون گشته، درست است؟

بهترین پارسیکیده ای که به ذهن میرسد:
(زدودن"آدم")+دروغگو کم یاد است

که شوربختانه برای زبانزد شدن زیبایی ندارد(خوب تو دهان نمیچرخد) مگر اینکه واژه بهتری برای جایگزین کردن با "حافظه" بدانید، کسی هست که بداند؟

آدم = هومن (هومنش)، مانند دشمن (دُژمنش)
دروغ = دروغ و دروگ و .. یکی هستند، نیازی به بازآوری دروگ نیست.
حافظه = vir، یاد

هرچند در زبانزد بالا میشود بخش "آدم" را هم انداخت، هر آینه:

آدم دروغگو کم حافظه است ->

دروغگو کم یاد است.

هومنِ دروغگو پریشان‌ یاد است.

هومنِ دروغگو پریشان‌ ویر است.

هومنِ دروغگو یادپریش است -> دروغگو یاد‌پریش است.

[SAMKING]

دروغ =

دروغ

و دروگ و .. یکی هستند، نیازی به بازآوری دروگ نیست.

یک نکته ای به ذهنم رسید مهربد
وقتی بخوایم بگیم "دروگگو"، "گ" اولی رو باید ساکن(پارسی=؟) کنیم درسته؟ ساکن که توی پارسی نیست نه؟
بجاش میشه گفت:
دروگزن
مانند لافزن
یا دروگ زدن
مانند لاف زدن؟

[Mehrbod]

یک نکته ای به ذهنم رسید مهربد
وقتی بخوایم بگیم "دروگگو"، "گ" اولی رو باید ساکن(پارسی=؟) کنیم درسته؟ ساکن که توی پارسی نیست نه؟
بجاش میشه گفت:
دروگزن
مانند لافزن
یا دروگ زدن
مانند لاف زدن؟

هر دوی دروگگو و دروگزن میشوند، ولی پافشاری روی دروگ برای چیست samking جان؟

ساکن یا بیسدا چرا نیست، نمونه خوب «رویکرد». در اینجا "ی" را که نمیخوانیم، یا رگبار، با گ بیسدا، یا رُکگو.
دروگگو بیگمان توی دهان نمیچرخد. در پارسیک ما "غ" را داشته‌ایم و در کنارش، همه واژگان در گذر زمان ساییده میشوند:

هخشسپ -> شب
دروگ -> دروغ
ماتک -> ماده
شمارگ -> شماره
سندوگ -> سندوغ
اژدهاگ -> اژدها

برخی جاها میتوان از هر دو سود برد، مانند دروگ و آنرا برای چیزهای دیگری بجز دروغ هم بکار برد اگر نیاز بود.
برخی جاها ولی بازآوری سداها بایسته است، مانند "سفارش" که بی برو برگرد باید "سپارش" خواند:

سپردن -> سپار
سپارِش

[Mehrbod]

و خنده دار آنجاست که با یکی از آن اکانتهایتان (همان اکانت دخترانه اتان که از بد حادثه همنام ماست!) خودتان را مدیر تالار ادبسار اینجا کرده اید و برای خود در اینجا و آنجا نوشابه باز می کنید:))

زبانزد پارسیکیده

عقل که نباشد جان در عذاب است ->

خـِرد که نباشد جان اندر شکنج است.
...
کسی کو خرد ندارد جان در شکنجه بدارد.
...
خــِرد که نباشد جان در درد و رنج است.

[سارا]

زبانزد پارسیکیده

عقل که نباشد جان در عذاب است ->

خـِرد که نباشد جان اندر شکنج است.
...
کسی کو خرد ندارد جان در شکنجه بدارد.
...
خــِرد که نباشد جان در درد و رنج است.

بله جان در عذاب است اما جان داریم تا جان و جانِ بنده از جنسِ جان شما نیست!!
بقول حضرت مولانا و البته مولوی ()
من جانِ تو نیستم مگو جان غلطی
من جانِ جنیدم و سری ِ سقطی
کی باشم جان خری کور دلی
کو باز نداند سقطی یا سخطی

پس جان ِ ما را با جان خودتان یکی ندانید و بروید به اکانتهای دیگرتان هم برسید:))

[SAMKING]

کلاه خود را قاضی کردن

کلاه خود را داور کردن
--------------------------
تب تند زود عرق میکند.

تب تند زود به ترتنی/تن خیسی میرسد.

[Mehrbod]

تب تند زود عرق میکند.
تب تند زود به ترتنی/تن خیسی میرسد.

از واژه‌نامه مکنزی (http://www.loghatnaameh.org/dehkhoda...da5ec7-fa.html) ما کارواژه زیر را داریم:

عرق کردن = خْویستَن (xvistan)
1ـ خیسیدن
2ـ نفس نفس زدن
3ـ خجالت کشیدن
4ـ عرق کردن

به گویش امروزین میشود همان خیسیدن یا خویستن (xistan).

در کنارش شاید بد نباشد تب را هم همان تپ بگوییم که از تپش دل میاید، هر آینه خواهیم داشت:

تب تند زود عرق میکند ->

تب تُند زود می‌خیسد.

[SAMKING]

خدا گر ز دانش ببندد دری / ز بخشش گشاید در دیگری

پارسیکیده ی:"خدا گر ز حکمت ببندد دری / ز رحمت گشاید در دیگری"

[Mehrbod]

خدا گر ز دانش ببندد دری / ز بخشش گشاید در دیگری

پارسیکیده ی:"خدا گر ز حکمت ببندد دری / ز رحمت گشاید در دیگری"

samking جان واژگان باری‌ای نگزیدی، حکمت نمیشود دانش:

حکمت = فرزان، فرزانگی = wisdom / حکیم = فرزانه = wise

همچنین، ما دو کارواژه بخشودن و بخشیدن داریم که چم دگرسانی دارند ولی در زبان گفتاری یکی را بجای دیگری بکار میبریم:

بخشودن (بخشای) = گذشت کردن
بخشیدن (بخش) = چیزی را بخش کردن = to divide؛ من گزاره‌ام را به دو بند بخشیدم = من جمله‌ام را به دو پاراگراف بخش کردم.

پس ترزبان درست میشود:

خدا گر ز حکمت ببندد دری - ز رحمت گشاید در دیگری ->

خدا گر ز فرزان ببندد دری - ز بخشایش گشاید در دیگری

که هم‌اوایی (قافیه) = 0


بجای بخشایش همان بخشش بگوییم بهتر میشود، ولی بسنده نمیکند.

شاید بتوان گفت:

خدا گر ز فرزان ببندد دری - ز مهران گشاید در دیگری

مهران = مهر+ان =

1- به مانند خدای مهر! مهربان
2- فرزند مهر

[SAMKING]

چه زبانزدی یافتم:

"

هرکسی در کیسه اش زر بُوَد سخنش مقبول است گرچه خر بُوَد

"

پارسیکیده:
هر کسی در کیسه اش زر بود سخنش پذیرفتنیست گر چه خر بود