|
شکننده |
سـِتَپر[1] (محکم) |
پادشکننده[2] |
| پزشکی |
درمان افزایشیک (دارودهی) |
|
|
رویکردهای درخوری که با نگرش به پادشکنندگی[3] بدست میایند را میتوان رویارویی با بیماریها، خورد و خوراک، ورزش و بسیاری کارهای شخصی و گاه پیش پا افتاده ولی بی بروبرگرد مَـهندِ[4] دیگر نام برد.
این رویکردها و راهُـبردها[5] گاه میتوانند بر پاد آنچه باشند که از دیگران و کارشناسان شنیدهایم و هتا گاه میتوانند پادبینادلانه (counter-intuitive) بنگر آیند.
هر آینه، در راستای خورد و خوراک و با نگرش به فرگشت[6] برای نمونه، میتوان دید که تنَـکارشناسی[7] (physiology) آدمی اینگونه فرگشته که نیاز به انرژی گرفتن یکنواخت نداشته باشد.
به سخن دیگر، سیستم گوارشیک ما پادشکننده[2] است و با اندکی گرسنگی اینجا و آنجا نه تنها نمیآسیبد، که این بر تندرستی ما نیاز میافزاید.
این را میتوان برآیـندِ فرگشتِ میلیونها سالی دید که آدمی مانند[8] بیشتر جانوران دیگر دسترسی
یکنواخت و همیشگی به خوراک نداشته و گاه خوراک فراوان میافته و گاه روزها با گرسنگی و خوراک کم سر میکرده، گزینش طبیعی
نه تنها خود را به چنین چیزی سازواری[9] (adaptability) داده است که در نبود چنین ریختی، تن ما و سیستم گوارشیک ما در فَرهود[10] دچار آسیب میشوند!
دسترسی به خوراک فراوان و همیشگی با آنچه تن ما از پیرامونمان میبَیوسد[11] (expects) میدگرد[12] و همچنین غریزههای ما
در برگزیدگی دادن به شیرینیها و گرایش به خوردن افزوده و بسیاری فاکتورهای دیگر همه و همه اگرچه در زمان خودشان
غریزههایی بس سودمند و بالا بودهاند، ولی امروز مایهی چاقی شده و بار افزودهای بر دستگاه گوارشیک و سرانجام آسیباندن تندرستی ما میباشند.
در اینجا رویکرد خواستنی در رویارویی با تن و دستگاه گوارشیای که چشمداشت اندکی وَرتندگی[13] (variability) در اندازه و
گونه خوراکی که میگساریم دارد، همانا کم خوردن، گوناگونیِ خوراکی و نداشتن وعدههای خوراکی یکنواخت است!
به سخن دیگر، اندکی ورتاندن خوراکمان در گُستراهای[14] (dimensions) «اندازه»، «زمانبندی»، «گونه» و فاکتورهای وابسته دیگر برای تن و دستگاه گوارش ما بسیار سودمند و خواستنی است.
در کنار آن، ما میتوانیم نگرشی هم به شیوه کارکرد تنمان در برخورد با بیماریها داشته[15] باشیم،
آنچه «نسیم» بزیبایی هر چه بیشتر از فرگشت[6] + شکنندگی فرجامگیری نموده و پیشنهاد میکند بکوتاهی این است:
1- در برابر بیماریهای ناکشنده (=نه چندان خطرناک) کمابیش فراگیر هیچ دارو و درمانی انجام نپذیرد: کاهش ریسک درمانیک به 0
2- در برابر بیماریهای نه چندان فراگیر ولی کشنده - بیماریهایی که در فرگشتِ آدمی نبودهاند یا گزینش طبیعی راهکاری برایشان
نیافته - از درمانهای روتین هم پا را فراتر گذاشته و از نوترین شیوههای درمانیک و دارویی سود برده شود: افزایش ریسک درمانیک
چرا در برابر بیماریهایی که ما را نمیکشند بسیار بهتر است که بنمونه هیچ دارویی نگساریم؟ چون تن ما در برابر مادههای بیرونی و بویژه داروهای دستساز که در طبیعت کمتر یافت میشوند «شکننده» است و همچنین گرایند[16] بالایی میرود که "گزینش طبیعی"
در روند فرگشت[6] خود راهکاری پیشتر یافته و بیماری ما را ناکار نخواهد کرد، ولی ریسک خوردن داروی بیرونی همچنان بجا خواهد ماند.
برای نمونه در سرماخوردگیهای گوناگون یا دردهای ماهیچهای و ... خوردن هر گونه دارویی (از آسپیرین تا به بالا) و سود بردن از درمانهای پزشکی با گِرایند (احتمال) بالایی بجای
سودرسانی، آسیبرسان میباشند و این آسیبرسانیها، مانند[8] آسیبهای کناری (side-effects) پیشبینی[17] ناپذیر نیز بوده و نمیتوان هنودهای[18] (اثرات) آنان را اندازهگیری نمود.
II- Take this medical application. The Second Principle of Iatrogenics: it is not linear. I do not believe that we should take risks with near-healthy people and treat them at all; I also believe that we should take a lot, a lot more risks with those deemed in danger. ~
Opacity
هر آینه، در بیماریهایی که «گزینش طبیعی» برایشان راهکاری نیافته، دست روی دست گذاشتن و سپردن کار درمان به خود تن و یا هتا
سود بردن از روشهای درمانی "کمزیان (=> آنهایی که شانس کمی برای بهبودی میآورند)" نابخردانه بوده و بجای آن بایستی با
توان هر چه بیشتر راههای گوناگون و پیشرفته و نوتر درمانیک، اگرچه با ریسکپذیری بالاتر همراه باشند را آزموده و پیادهسازی نمود.
----
1. ^ Setapr|| ستپر: محکم; ستبر; قطور Dehxodâ Robust
2. ^ آ ب Pâdšekanande|| پادشکننده: دربرابر شکننده; چیزیکه از زنش سود میبرد ϢEn Antifragile
3. ^ Pâdšekanandegi|| پادشکنندگی: دربرابر شکننده; چیزیکه از زنش سود میبرد ϢEn Antifragility
4. ^ Mehand (meh+and)|| مهند: مهم Important; significant
5. ^ Râhbord (râh+bord)|| راهبرد: استراتژی; شگرد Strategy
6. ^ آ ب پ Fargašt (far+gašt)|| فرگشت: تکامل; فرگشتن ϢEn Evolution
7. ^ Tankâršenâsi (tan+kâr+šenâs+i)|| تنکارشناسی: فیزیولوژی; شناخت کار تن و اندام ϢEn Physiology
8. ^ آ ب Mânandeš (mânand+eš)|| مانندش: شبیهسازی شده ϢEn Simulation
9. ^ Sâzvâri|| سازواری: وقفپذیری www.thefreedictionary.com Adaptability
10. ^ Farhud|| فرهود: فرهوده; هوده=حق; حقیقت ϢEn Truth
11. ^ Bayusidan|| بیوسیدن: چشمداشتن, انتظار بردن To expect
12. ^ Degarestan|| دگرستن: تغییر کردن To change
13. ^ Vartandegi|| ورتندگی: متغیر بودگی ϢEn Variability
14. ^ Gostarâ|| گسترا: بعد; دایمنسیون Dehxodâ, ϢEn Dimension
15. ^ Dâte (dât+e)|| داته: قانون Law; rule
16. ^ Gerâyand (agar+âyand)|| گرایند: احتمال, اگرآیند Probability
17. ^ Pišbordin|| پیشبردین: کاربردی, کاربستی, عملی Pragmatic
18. ^ Hanud|| هنود: اثر, تاثیر Effect
آغازگر جُستار
پاسخ با گفتآورد