چارچوبیدن دشواری
کشیش جوانی از اسقف پرسید: "آیا میتوانم زمانیکه نیایش میکنم سیگار هم بکشم؟"
اسقف با سختی پاسخ داد: "نه"
او دیرتر کشیش دیگری را دید که هنگام نیایش سیگار میکشید و پس پیش رفت و سرزنش‌کنان گفت: "نباید زمانیکه نیایش میکنی سیگار بکشی! من از اسقف پرسیدم و او گفت که نباید این کار را کرد!"
کیشی پاسخ پاسخ داد: "عجیبه، من هم از اسقف همین را پرسیدم که زمانیکه سیگار میکشم میتوانم نیایش هم بکنم، ولی او گفت که نیایش هر زمانی که باشد خوب است!"
همانگونه که این جوک بخوبی نشان میدهد ساختاری که یک گره چارچوبیده میشود هنود ژرفی در راهکار برآمده از آن دارد.
همان دشواری زمانیکه از یک کُنج دیگر نگریسته میشود میتواند به آزَند‌های گوناگون و گاه وارونه از خود بیانجامد.
چهارچوبیدن چیره‌دستانه دشواری، یکی از برترین رویکردها در راهکاریابی و فرگزینی میباشد.
یک آزمایش ساده که نشان از لغزش اندیشیک ما در چهارچوبیدن میدهد:
بیانگارید که دولت میخواهد برای پیشگیری از یک بیماری که 600 هومن را میتواند بکشد راهکاریابی کند.
دو برنامه دگرگزین برای رویارویی با بیماری پیشنهاد میشوند و شما میباید بگویید کدامیک بهتر است. برآورد‌هایی از فرجام هر برنامه اینگونه آمده:
برنامه آ: 200 آدم نجات میابند.
برنامه ب: گِرایندی 1/3 است که 600 آدم نجات یافته و گرایندی 2/3 که هیچکس زنده نمیماند.
اکنون بیانگارید که بجای این با دو برنامه زیر روبرو شوید:
برنامه پ: 400 آدم میمیرند.
برنامه گ: گرایندی 1/3 آنجاست که هیچکس نمرده و 2/3 ای که همه 600 نفر خواهند مرد.
این پرسش در آزمایش سرآوازه (Tversky & Kahnemen که به بردن جایزه نوبل برای Kahnemen انجامید) به میان آمد، با 72 درسد
همراهانی که گزینه «آ» در برابر «ب» و 78 درسد گزینه «گ» در برابر «پ» را گزیدند، هنگامیکه «آ» و «پ» / «گ» و «ب» یکسان میباشند!
دیدگاه
چرخاندن و جابه‌جا کردن دیدگاه (دید + گاه = point of view) یکی از بهترین ابزارها در راهکاریابی بشمار میرود.
نگریستن به دشواری از کُنج‌‌ها و دیدگاه‌های گوناگون کمابیش همواره به یافتن بینش‌های نوین یا راهکار‌های آماده و پیشبردین میرسد:
برزش اندیشیک ساده:
یک نگاره را انگاشته و بکوشید از جا و کُنج‌های گوناگون آن را در مندار بازرسی کنید.
خود را بیازمایید:
ساعتگرد یا پادساعتگرد. آیا میتوانید چرخش نگاره را از هر دو سو ببینید؟
آغازگر جُستار
پاسخ با گفت‌آورد