قحطی بزرگ ایران (۱۲۹۶–۱۲۹۸)
دوستان به نظرتون این مطلب تا چه حد میتونه صحت داشته باشه؟!
قحطی بزرگ ۱۲۹۶ - ۱۲۹۸ هجری شمسی (۱۹۱۷ تا ۱۹۱۹ میلادی) بزرگترین قحطی تاریخ ایران و همچنین بزرگترین فاجعهٔ تاریخ ایران است که از حمله مغول در قرن سیزدهم میلادی نیز بسیار فراتر رفت. همانطور که اشاره شد ، این واقعه یکی از مصائب بزرگ تاریخ ایران است که درباره آن مطالب اندکی نوشته شده و حتی کمترشناخته شده‌است.[۱][۲][۳] در این قحطی نزدیک به ۴۰٪ (در برخی دیگر از منابع ۲۵ درصد)[۴] از جمعیت ایران به سبب گرسنگی و سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از آن نابود شدند. با اینکه قحطی بزرگ ایران از بزرگترین قحطی‌های دوره معاصر و از بزرگترین نسل‌کشی‌های قرن بیستم است، اما ناشناخته باقی مانده‌است. ایران بزرگترین قربانی جنگ جهانی اول است. هیچ کشوری خسارتی در این ابعاد را در نگاه مطلق و یا نسبی تحمل نکرده‌است. تاریخ ایران در جنگ جهانی اول را، نمی‌توان بدون درک آنچه که در این سال‌ها رخ داد، دریافت. در سالهای جنگ اول جهانی، انگلیسی‌ها کشور را اشغال کردند؛ و درست در همین زمان بود که ایران به بزرگترین فاجعه تاریخ خود یعنی قحطی ۱۹۱۹ ـ ۱۹۱۷ دچار شد.[۵][۶][۷]
انگلیسی‌ها تا ژوئیه ۱۹۱۸ ایران را به اشغال خود درآوردند. قرار بر این بود که نیروهای بریتانیا در مه ۱۹۲۱ ایران را ترک کنند؛ یعنی ایران در حدود سه سال و نیم در اشغال نظامی بریتانیا قرار داشت. نیروهای بریتانیا در فوریه ۱۹۲۱، از ایران رفتند.[۸][۹][۱۰]
میروشنیکف درباره خسارات و ویرانی‌های ایران در جنگ جهانی اول می‌نویسد: جنگ جهانی اول برای مردم ایران بداقبالی‌ها و مشقات بی‌شماری به همراه آورد. مناطق وسیعی در اثر جنگ تخریب شده، دهها هزار ایرانی دچار قحطی شدند یا پس از بیماری مردند، بسیاری زندگی خود را در اثر عملیات نظامی از دست دادند و یا خسارت دیدند. در نگاه به گذشته، حتی اکنون نیز سخت است بتوان گفت چگونه ایران می‌توانست لطمه کمتری ببیند. دفاع از تمامیت ملی در برابر دست‌اندازی‌های قدرتهای بزرگ که هر کدام تسلط بر ایران را پاداشی در نبرد برای مستعمرات جدید و حوزه‌های نفوذ خود می‌دیدند، ناممکن بود.[۱۱]
حدود چهار تا پنج میلیون نفر ـحدود نیمی از جمعیت کشور در آن زمانـ در این قحطی تلف شدند. ایران، هنگامی بزرگترین فاجعه را تحمل می‌کرد که در اشغال نظامی انگلیس بود. انگلیسی‌ها جز چند اقدام جزئی تسکینی و بی‌اثر، نه تنها برای کاستن از شدت قحطی کاری انجام ندادند، بلکه با خرید گسترده غله و مواد غذایی در ایران، وارد نکردن غذا از هند و بین‌النهرین، ممانعت از ورود غذا از ایالات متحده و اتخاذ سیاست‌های مالی -از جمله نپرداختن درآمدهای نفت به ایران- قحطی را شدت بخشیدند. در نتیجه، تعداد بیشتری از مردم ایران با سیاست‌های انگلیسی‌ها از بین رفتند. این اقدام را می‌توان با اطمینان، مصداق عینی جنایت علیه بشریت تلقی کرد.[۱۲][۱۳][۱۴]
احمد کسروی می‌گوید در سال ۱۳۳۶ قمری (۱۲۹۷ شمسی) جنگ جهانی در میان بود و گرانی نیز پیش آمد و می‌توان گفت یک سوم مردم از میان رفتند و در آن سال در تبریز آشکارا می‌دیدم که توانگران دست بینوایان نمی‌گرفتند و وقتی خویشان و همسایگانشان از گرسنگی می‌مردند پروا نمی‌داشتند و مردگان از بی کفنی روی زمین می‌ماندند.[۱۵]
خشکسالی سال ۱۹۲۵ این نگرانی را ایجاد کرد که مبادا وقایع سالهای ۱۹۱۷ و ۱۹۱۸ تکرار شود و والاس اس. موری، کاردار سفارت آمریکا را بر آن داشت تا چنین بنویسد: «اکنون ایران در خطر رویارویی با موقعیتی است که در سال۱۹۱۷- ۱۸ پیش آمد و به علت خشکسالی و نابودی محصولات به توسط ارتش‌های متجاوز ، کشور دچار قحطی شد و چنانکه برآورد می‌شود یک سوم از جمعیت خود را از دست داد».[۱]
